War graves
in Małopolska
1216010-012
4
4
Na mogile znajduje się pomnik z piaskowca w formie postumentu, osadzonego na trójstopniowej, betonowej podstawie. Na frontowej ścianie postumentu umieszczona jest współczesna tabliczka z napisem: „Ś.✝P./ JAN WÓJCICKI/ JAN KANTY WODZIŃSKI/ PIOTR SKARBEK-BIAŁOBRZESKI, JULIAN NIEMYSKI/ Zamordowani przez włościan w Jastrzębiej/ w dniach 21/22 lutego 1846 roku/ Proszą o pobożne westchnienie/ (Pozostałości zabytkowego nagrobka opisanego w Roczniku Tarnowskim 2006/11)”. W dolnej części ścian pomnika umieszczone są płaskorzeźby przedstawiające czaszkę i skrzyżowane piszczele.

Pierwotnie na postumencie znajdował trójboczny obelisk o wysokości ok. 1,5 m. Na jego ścianach wyrzeźbione były symbole śmierci: czaszka, skrzyżowany kilof i łopata, ułamana świeca, symbolizująca tragiczną śmierć.

W lutym 1846 r. podjęte próby wywołania powstania przeciw austriackiemu zaborcy w ziemi tarnowskiej zakończyły się niepowodzeniem. Działania powstańców zostały sparaliżowane przez wystąpienia chłopskie, które były inspirowane przez władze austriackie. Gromady chłopskie rozbrajały oddziały powstańców, dokonywały napadów na dwory. Julian Niemyski, uczestnik zakończonej niepowodzeniem wyprawy powstańców na Tarnów, podjął próbę przedostania się na Węgry. W drodze został zaproszony przez pułkownika Piotra Białobrzeskiego, weterana kampanii napoleońskich, oficera wojsk Księstwa Warszawskiego a później Królestwa Polskiego na nocleg do dworu w Jastrzębi. Następnego dnia dwór został zaatakowany przez gromadę chłopską a pułkownik Białobrzeski zabity. Juliana Niemyskiego uwięziono, ciężko pobito, a nazajutrz zamordowano. W wydarzeniach tych śmierć ponieśli Jan Kanty Wodziński oraz Jan Wójcicki.
  • B. A. Baczyński, Antoni Koryga (1814-1881) – rabant nieznany, czyli prolegomena do amatorskich badań nad rabacją galicyjską, „Rocznik Tarnowski”, Nr 18, 2013, s. 241-248.
  • A. Bartosz, Pamięć Rabacji – historia jednego pomnika, „Rocznik Tarnowski”, Nr 11, 2006, s. 55-60.
  • S. Dembiński, Rok 1846 : kronika dworów szlacheckich zebrana na pięćdziesięcioletnią rocznicę smutnych wypadków lutego, Jasło 1896, s. 354.
  • Zakład Narodowy im. Ossolińskich we Wrocławiu, rkps. III.1869 Rzeź galicyjska w roku 1846, tudzież powstanie krakowskie równocześnie wybuchłe, według źródeł autentycznych opisane przez Antoniego Tessarczyka, wydawcę Historyi Rzeczypospolitej Krakowskiej i innych pism (skan rękopisu w: Dolnośląska Biblioteka Cyfrowa), 107-108.
Surname Forename Rank Military formation  
BIAŁOBRZESKI PIOTR PUŁKOWNIK 1846 Galician Slaughter victims
WODZIŃSKI JAN KANTY 1846 Galician Slaughter victims
WÓJCICKI JAN 1846 Galician Slaughter victims
NIEMYSKI JULIAN 1846 Galician Slaughter victims