Mogiła ma formę prostokątnego placu, wyłożonego kamiennymi płytami, na którym ustawiona jest kamienna kapliczka nakryta stromym dachem z okapem, zwieńczona krzyżem łacińskim. We frontową ścianę wmurowane są dwie tablice z ciemnego granitu. Pierwsza z nich położona wyżej i węższa zawiera inskrypcje „KRÓLOWO, MATKO MIŁOSIERZIA, PO TYM ŁEZ PADOLE/ MIŁOSIERNE OCZY TWOJE/ NA NICH ZWRÓĆ".
Na niżej położone tablicy widnieje napis: „RODAKOM Z OCHOTNICY DOLNEJ, KTÓRZY ZGINĘLI/ ŚMIERCIĄ MĘCZEŃSKĄ/ W KRWAWĄ WIGILIĘ DNIA 23.XII.1944 R./ Franciszek BŁACHUT | Stanisław FALTYN/ Katarzyna BŁACHUT | Anna FARON/ KAZIMIERZ BŁACHUT | Franciszek FRANASOWICZ/ Rozalia BŁACHUT | Maria FRANASOWICZ/ Bogusława BORZĘDOWSKA | Olga GIEŁDCZYŃSKA/ Anna BRZEŹNA | Julian GIEŁDCZYŃSKI/ Anna BRZEŹNA | Jan GOŁDYN/ Anna BRZEŹNA | Jan JAGIEŁA/ Maria BRZEŹNA | Józef JORDAN/ Rozalia BRZEŹNA | Rozalia JORDAN/ Stanisława BRZEŹNA | Szymon KARCZOWSKI/ Jan BRZEŹNY | Anna KAWALEC/Józef BRZEŹNY | Jan KAWALEC/ Michał BRZEŹNY | Jan KAWALEC/ Tadeusz CHLIPAŁA | Maria KAWALEC/ Dorota CHRYCZYK | Anna KOŁACIAK/ Ewa CHRYCZYK | Feliks KUKUCZKA/ JAKUB CHRYCZYK | Maria MORAWCZYŃSKA/ Maria CHRYCZYK | Katarzyna NALEWKA/ Władysław CZAJKA | Maria PTASZEK/ Aniela DŁUBACZ | Jan RUSNAK/ Bolesław DŁUBACZ | Maria RUSNAK/ Jan DŁUBACZ | Antonina SMRECZEK/ Ludwik DŁUBACZ | Józef SMRECZEK/ Ludwik DŁUBACZ | Stanisław SMRECZEK/ ORAZ W CZASIE II WOJNY ŚWIATOWEJ/ Wiktor ZASADNI 19.X.1944/ Józef JAGIEŁA 29.X.1944/ Wojciech BŁACHUT 28.XI.1944/ Józef Chlipała 31.XII.1944/ Maria Dłubacz 31.XII.1944/ Polecamy ich dusze Bogu, a pamięć potomnym/ MIESZKAŃCY OCHOTNICY”
Na bocznej ścianie znajdują się również dwie tablica. Na mniejszej z nich widnieje inskrypcja: „WZYWAMY DO WALKI O POKÓJ!/ NIGDY WIĘCEJ WOJNY – OKRUCIEŃSTW,/ MORDÓW, GŁODU, NĘDZY I PONIEWIERKI!”.
Na większej tablicy umieszczony jest napis: „MOGIŁA TA POWSTAŁA W HOŁDZIE DLA TYCH/ KTÓRZY ZGINĘLI ŚMIERCIĄ MĘCZEŃSKĄ Z RĄK/ HITLEROWSKICH SIEPACZY W ”KRWAWĄ WIGILIĘ”/ ORAZ W CZASIE II WOJNY ŚWIATOWEJ/ W czasie II wojny światowej Ochotnica była nazywana przez hitlerowców/ ”Bandycką Republiką Partyzantów/ Od sierpnia 1943 r. Niemcy kilkakrotnie próbowali
zniszczyć bazy partyzantów/ polskich i radzieckich. Największą operacją zwaną ”bitwą ochotnicką”/ przeprowadzili w dniach 18-20 października 1944 r./ Nie zdołali jednak rozbić oddziałów partyzanckich, lecz sami ponieśli/ duże straty (72 zabitych i około 120 rannych) / Po klęsce październikowej hitlerowcy pojawili się w Ochotnicy/ 6 grudnia 1944 r. dokonując rabunku inwentarza żywego/ i zabijając dwie osoby. Gestapo z Krościenka znowu napadło na wieś/ 22 grudnia 1944 r. i rozpoczęło rabunek dobytku chłopskiego./ Stacjonująca w osiedlu Młynne grupa partyzantów radzieckich/ w odwecie uderzyła na Niemców. W wyniku starcia zginęło/ 2 hitlerowców oraz 2 partyzantów. Niemcy wycofując się panice/ w stronę Tylmanowej strzelali do okien domów stojących przy drodze, zabijając w osiedlu Rzeka w Tylmanowej 1 osobę./ W tym samym dniu pod wieczór przybyły na Rzekę większe siły/ Niemców i Ukraińców. Zastrzelili oni kolejnych 9 osób,/ ranili 10 i spalili 13 zabudowań gospodarczych./ Około południa 23 grudnia 1944 r. w dzień wigilii obchodzonej wówczas/ wcześniej, najechała na wieś samochodami pancernymi/ znaczna liczba esesmanów z Krościenka i Szczawnicy, którzy/ przeprowadzili niezwykle krwawą pacyfikację w osiedlach: Brzeźnie, Bibiarze i Bąki, w tym rejonie, gdzie w dniu poprzednim/ partyzanci stoczyli walkę z najeźdźcą./ Esesmani niemieccy i ukraińscy wpadali do domów żądali najpierw/ pieniędzy, a następnie mordowali ludzi. Dzieci rzucano przeważnie żywcem/ do płonących domów lub roztrzaskiwano im głowy o ściany budynków/ Dzień ten został nazwany ”Krwawą Wigilią”. Hitlerowcy zamordowali/ 50 ochotniczan w tym 19 dzieci i 21 kobiet, a 18 osób ciężko raniono./ Oprócz tego spalili 50 gospodarstw wraz z inwentarzem, budynek. Kółka Rolniczego, Plebanię, Dom Parafialny,/ ”Dworek Tetmajerówka” i Remizę Strażacką./ Zwieńczeniem pamięci tej tragedii jest pomnik przy Szkole – Centrum/ przedstawiający Marię Kawalec z dzieckiem na ręku ugodzoną kulami/ kulami hitlerowców, która w takiej pozycji skamieniała na mrozie.”
W trójkątnym przyczółku dachowym od strony frontowej za szybą znajduje się figura Matki Boskiej. Przed kapliczką ustawiona jest kamienna ława lub ołtarz.
Oddział esesmanów 22 grudnia 1944 r. wkroczył do Ochotnicy Dolnej, by dokonać rabunku żywności. Tam został ostrzelany przez partyzantów sowieckich. Następnego dnia grupa 200 esesmanów dowodzonych przez Matingena dokonała brutalnej pacyfikacji Ochotnicy, mordując 50 osób,w tym głównie kobiety i dzieci, niszcząc zabudowania gospodarstw. Większość z nich spoczęła w osobnych grobach. W miejscu obecnego pomnika na cmentarzu parafialnym w Ochotnicy Dolnej mogły zostać pochowane spalone szczątki ofiar, których rodziny nie były w stanie rozpoznać.
