Военные могилы
в Малопольском воеводстве
1263010-018
3000
0
Na cmentarzu żydowskim dokonywano pochówków Żydów zamordowanych na terenie Tarnowa w latach 1939-1943. Na jednej z mogił zbiorowych, w której spoczęło ok. trzech tysięcy ofiar masowych mordów z 11-18 czerwca 1942, został ustawiony pomnik, wykonany przez Dawida Beckera i odsłonięty 11 czerwca 1946 r. Główny element pomnika stanowi złamana kolumna z Nowej Synagogi w Tarnowie zburzonej przez okupanta niemieckiego. Ustawiona została na niskim, kamienno-betonowym postumencie. Na kolumnie wykuta jest Gwiazda Dawida oraz napis w języku hebrajskim „A słońce świeciło i nie wstydziło się”, zaczerpnięty z poematu Nahmana Bialika napisanego po pogromie Żydów w Kiszyniowie w 1903 r. Na podstawie kolumny umieszczona jest prostokątna tablica z napisem w języku polskim i hebrajskim: „TU SPOCZYWA 25 TYSIĘCY ŻYDÓW WYMORDOWANYCH BESTIALSKO PRZEZ/ ZBIRÓW NIEMIECKICH W CZASIE OD 11.VI.1942 DO 5.IX.1943”.
Przed pomnikiem znajdują się dwa kwietniki oraz się dwie tablice z napisami:
– „DLA WIECZNEJ PAMIĘCI RODZINY/ BRAUN JERUCHIM i CECYLIA/ z BRAUNÓW HELENA i NATAN WOLF/ ICH SYNOWIE MILEK i TOBEK/ z BRAUNÓW ERNESTYNA I ARON KLAUSNER/ ICH SYNOWIE PINEK i TOBEK/ z BRAUNÓW REGINA i TOBEK TERTELBAUM/ ICH NIEMOWLĘ SARA/ BRAUN SALO BRAUN TOŚKA/ ZAMORDOWANI PRZEZ ZBIRÓW HITLEROWSKICH”,
– „PAMIĘCI/ SILBERPFENNIG JEZAJASZA HAIMA/ NAJUKOCHAŃSZEGO OJCA DZIADKA I PRADZIADKA ZGINĄŁ W OŚWIĘCIMIU/ SALOMEI Z BAUMINGERÓW SILBERPFENNIGEROWEJ/ NAJUKOCHAŃSZEJ MATCE BABCI I PRABABCI ZGINĘŁA W STANISŁAWOWIE/ Z RĄK MORDERCÓW HITLEROWSKICH”.
Pomnik z najbliższym otoczeniem ogrodzony jest metalowymi słupkami, połączonymi łańcuchem. Do pomnika prowadzi alejka wyłożona płytami chodnikowymi. Wokół pomnika znajduje się trawnik, ogrodzony metalowymi rurkami na niskich, betonowych podstawach, połączonymi łańcuchem.
  • Archiwum Narodowe w Krakowie, Oddział w Tarnowie, zespół Związek Bojowników o Wolność i Demokrację w Tarnowie, sygn. ZBOWID 234, K. Halski, Kronika grobownictwa wojennego Ziemi Tarnowskiej i Tarnowa
  • L. Hońdo, Żydowski cmentarz w Tarnowie, Kraków 2001, 8.
  • Instytut Pamięci Narodowej Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, sygn. IPN-Rz-1/10-13, IPN Kr 502/1937, IPN Kr 502/3764, IPN Kr 502/1997, IPN KR 502/1998, IPN Kr 502/ 3917, IPN Kr I/1304, IPN GK 164/619, IPN GK 164/2889, IPN GK 164/4897, IPN GK 164/2138, IPN GK 174/110, IPN GK 174/353, IPN BU 2700/1, IPN BU 2586/223, IPN BU 2586/440, IPN GK 196/39-48, IPN GK 351/345, IPN GK 174/351-354, Akta b. Okręgowej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich w Krakowie, Ds. 1/70, t. 1-30, Ds. 14/67, t. 1-5, Ds. 3/67 t. 1-2.
  • R. Kotarba, Zamordowanie rodziny gen. bryg. Bernarda Monda, w: Przegląd Archiwalny Instytutu Pamięci Narodowej, T. 4, red. J. Bednarek i in., Warszawa 2011, s. 367-382.
  • A. Pietrzykowa, S. Potępa, Zagłada Tarnowskich Żydów, Tarnów 1990, s. 18-85.
  • A. Pietrzykowa, Region tarnowski w okresie okupacji hitlerowskiej. Polityka okupanta i ruch oporu, Warszawa-Kraków 1984, s. 187-194.
  • Pomniki pamięci narodowej z dni walki i męczeństwa na terenie województwa tarnowskiego, Tarnów 1984, s. 31.
  • Pomniki pamięci narodowej. Przewodnik, cz. 1., Tarnów 2006, s. 21.
  • Rejestr miejsc i faktów zbrodni popełnionych przez okupanta hitlerowskiego na ziemiach polskich w latach 1939-1945. Województwo tarnowskie, Warszawa 1984, s. 194-213.
  • Tarnów. Dzieje miasta i regionu, red. F. Kiryk, Z. Ruta. T. 3., Lata drugiej wojny światowej i okupacji hitlerowskiej oraz Polski Ludowej, Tarnów 1987, s. 53-55.
  • Żydowskim szlakiem po Tarnowie, Tarnów 2007, s. 8, 18-20.
Имя фамилия звание Принадлежность (касается принадлежности к вооружённому формированию) Количество
3000