War graves
in Małopolska
1215050-003
38
31
Cmentarz otoczony jest niskim ogrodzeniem. Głównym elementem jest pomnik wykonany z piaskowca z marmurową tablicą, na której widnieją nazwiska żołnierz poległych w bitwie pod Jordanowem na tym cmentarzu i w innych miejscach. U podnóża pomnika znajdują się 4 mogiły ziemne z metalowymi krzyżami. Teren wokół pomnika oraz mogił ogrodzony jest dodatkowo niskimi, betonowymi słupami połączonymi łańcuchami. Charakterystycznym elementem cmentarza jest działo wojenne. Na cmentarzu znajduje się również tablica informacyjna, opisująca „Bitwę o Wysoką”, ufundowana przez Urząd Gminy w Jordanowie w sierpniu 2005 roku. 
 
W dniu 1 września 1939 r. po meldunkach informujących na tarciu niemieckiej kolumny pancernej na Orawie, na zagrożony odcinek frontu została skierowana 10 Brygada Kawalerii Zmotoryzowanej dowodzona przez płk Stanisława Maczka. Oddziały 10 BK wspierane przez 1 Pułk Piechoty KOP zajęły stanowiska obronne na wzgórzu Wysoka i Ludwiki, powstrzymując pierwsze przygotowawcze natarcie. W ogniu polskich dział przeciwpancernych załamał się pierwszy niemiecki atak. Kolejne natarcie zmusiło polskie oddziały na opuszczenia linii obrony.

W mogile pochowano jedną osobę cywilną i 14 żołnierzy Wojska Polskiego poległych w bitwie o Wysoką, stoczonej pomiędzy oddziałami polskimi, wspieranymi przez miejscową ludność, a pancernymi oddziałami niemieckimi w dniach 1-2 września 1939 roku. W walkach wyróżnili się celowniczy armaty przeciwpancernej 1 Dywizjonu Przeciwpancernego 10 Brygady Kawalerii st. ułan Franciszek Dziuba oraz kapral Wincenty Dziechciarz z 24 Pułku Ułanów.

Zwłoki 14 poległych żołnierzy i jednej cywilnej ofiary pochowano na w Wysokiej w mogile zbiorowej. Część spalonych niemożliwych do zidentyfikowania szczątków, zabrano i pochowano na cmentarzu parafialnym w Jordanowie. W 1949 r. w miejscu mogiły zbiorowej z 1939 r. założono cmentarz wojenny, przenosząc szczątki 21 żołnierzy Wojska Polskiego poległych w 1939 r., ekshumowanych z miejscowości: Wysoka, Skawa, Skomielna Biała, Naprawa oraz jednego żołnierza zmarłego w sowieckim szpitalu polowym w 1945 r. w m. Tokarnia.

W 2016 r. wykonana została nowa tablica na pomniku głównym, która wymienia żołnierz poległych w bitwie pod Jordanowem pochowanych an tym cmentarzu i w innych miejscach. Poza nazwiskami wymienionymi w wykazie pochowanych, tablica wymienia 7 nazwisk żołnierzy o nieustalonym miejscu pochówku:
- kpr. Babski 16 dyon art. mot +2.9.1939 Wysoka,
- uł. Stanisław Broś dyon ppanc 10 BK +2.9.1939 Wysoka,
- kpr. Franciszek Dziuba dyon ppanc. 10 BK +2.9.1939 Wysoka,
- strz. Stanisław Kucharz +2.9.1939 Wysoka,
- kpr. Jan Oraczewski pociąg Panc. nr 51 +2.9.1939 Wysoka,
- bomb. Smoła 16 dyon art. mot. +2.9.1939 Wysoka.
  • S. Bednarz, P. Sadowski, Działania wojenne w rejonie Babiej Góry we wrześniu 1939 r., "Rocznik Babiogórski", T. 11, 2009, s. 31-87.
  • S. Budnik, Tamtych dni nie zapomnimy -Powiatowe obchody 68 rocznicy wybuchu II Wojny Światowej oraz 65 rocznicy powstania I Dywizji Pancernej na cmentarzu wojskowym w Wysokiej „Echo Jordanowa”, nr 80,2007, str.3-4.
  • B. Królikowski, Odyseusze z 10. Brygady, Lublin 1995.
  • J. Majka, Brygada Płk. Maczka : organizacja i udział w kampanii wrześniowej 1939 r. 10 Brygady Kawalerii (Zmotoryzowanej), Rzeszów 1999.
  • J. Majka, Brygada motorowa płk. Maczka. 10 Brygada Kawalerii 1937-1939, Rzeszów 2016.
  • E.P. Nowak, Dywizjon Rozpoznawczy 10 Brygady Kawalerii 1938-1939, Kraków 1999.
  • K. Śledziński, Czarna kawaleria. Bojowy szlak pancernych Maczka, Kraków 2011.
  • P. Sadowski, Cmentarz wojenny w Wysokiej (gm. Jordanów), Pcim 2015 (opracowanie zawiera wykaz pochowanych).
  • T. Wysocki, 24 Pułk Ułanów im. Hetmana Wielkiego Koronnego Stanisława Żółkiewskiego, Kraśnik 1994.
Surname Forename Rank Military formation  
BATORZ STANISŁAW STRZELEC Polish Army
BORKOWICZ MIECZYSŁAW KAPRAL Polish Army
DOBOSZ WŁADYSŁAW KAPRAL Polish Army
DROŻDŻYK STANISŁAW UŁAN Polish Army
DZIECHCIARZ WINCENTY KAPRAL Polish Army
GĄSKA ANTONI UŁAN Polish Army
GÓRECZNY WŁADYSŁAW STARSZY UŁAN Polish Army
HAWRYSZ KAZIMIERZ PODPORUCZNIK REZERWY Polish Army
JARZĄBEK JÓZEF STRZELEC Polish Army
KACZKOWSKI TADEUSZ STRZELEC Polish Army
KRÓL STRZELEC Polish Army
KRUĆKO WASYL STRZELEC Polish Army
KUCHCIAK WŁODZIMIERZ KAPRAL Polish Army
MAŃKA JÓZEF KAPRAL Polish Army
OIDA MAKSYMILIAN STRZELEC Polish Army
PEREK WŁADYSŁAW STRZELEC Polish Army
PIECHLIŃSKI STRZELEC Polish Army
PIETRUSZKA TEOFIL STRZELEC Polish Army
PODLEŚNY STANISŁAW KAPRAL Polish Army
RAMS STANISŁAW STRZELEC Polish Army
RYŚ JAN STRZELEC Polish Army
STASIEŃCZUK WŁODZIMIERZ KANONIER Polish Army
SZPUNAR STANISŁAW KAPRAL Polish Army
SZPUNAR WALENTY KAPRAL Polish Army
TARGOŃSKI LEON UŁAN Polish Army
TUTAJ BOLESŁAW STARSZY STRZELEC Polish Army
UBERMAN LEON KAPRAL Polish Army
WASILEWSKI LEON STARSZY UŁAN Polish Army
JĄKAŁA JAN OSOBA CYWILNA
JĄKAŁA JÓZEF Peasants' Battalions
SADURSKI JÓZEF SZEREGOWY Red Army
Forename Surname Rank Military formation Number
PLUTONOWY PODCHORĄŻY Polish Army 1
Polish Army 6