Военные могилы
в Малопольском воеводстве
1215050-003
38
31
Cmentarz otoczony jest niskim ogrodzeniem. Głównym elementem jest pomnik wykonany z piaskowca z marmurową tablicą, na której widnieją nazwiska żołnierz poległych w bitwie pod Jordanowem na tym cmentarzu i w innych miejscach. U podnóża pomnika znajdują się 4 mogiły ziemne z metalowymi krzyżami. Teren wokół pomnika oraz mogił ogrodzony jest dodatkowo niskimi, betonowymi słupami połączonymi łańcuchami. Charakterystycznym elementem cmentarza jest działo wojenne. Na cmentarzu znajduje się również tablica informacyjna, opisująca „Bitwę o Wysoką”, ufundowana przez Urząd Gminy w Jordanowie w sierpniu 2005 roku. 
 
W dniu 1 września 1939 r. po meldunkach informujących na tarciu niemieckiej kolumny pancernej na Orawie, na zagrożony odcinek frontu została skierowana 10 Brygada Kawalerii Zmotoryzowanej dowodzona przez płk Stanisława Maczka. Oddziały 10 BK wspierane przez 1 Pułk Piechoty KOP zajęły stanowiska obronne na wzgórzu Wysoka i Ludwiki, powstrzymując pierwsze przygotowawcze natarcie. W ogniu polskich dział przeciwpancernych załamał się pierwszy niemiecki atak. Kolejne natarcie zmusiło polskie oddziały na opuszczenia linii obrony.

W mogile pochowano jedną osobę cywilną i 14 żołnierzy Wojska Polskiego poległych w bitwie o Wysoką, stoczonej pomiędzy oddziałami polskimi, wspieranymi przez miejscową ludność, a pancernymi oddziałami niemieckimi w dniach 1-2 września 1939 roku. W walkach wyróżnili się celowniczy armaty przeciwpancernej 1 Dywizjonu Przeciwpancernego 10 Brygady Kawalerii st. ułan Franciszek Dziuba oraz kapral Wincenty Dziechciarz z 24 Pułku Ułanów.

Zwłoki 14 poległych żołnierzy i jednej cywilnej ofiary pochowano na w Wysokiej w mogile zbiorowej. Część spalonych niemożliwych do zidentyfikowania szczątków, zabrano i pochowano na cmentarzu parafialnym w Jordanowie. W 1949 r. w miejscu mogiły zbiorowej z 1939 r. założono cmentarz wojenny, przenosząc szczątki 21 żołnierzy Wojska Polskiego poległych w 1939 r., ekshumowanych z miejscowości: Wysoka, Skawa, Skomielna Biała, Naprawa oraz jednego żołnierza zmarłego w sowieckim szpitalu polowym w 1945 r. w m. Tokarnia.

W 2016 r. wykonana została nowa tablica na pomniku głównym, która wymienia żołnierz poległych w bitwie pod Jordanowem pochowanych an tym cmentarzu i w innych miejscach. Poza nazwiskami wymienionymi w wykazie pochowanych, tablica wymienia 7 nazwisk żołnierzy o nieustalonym miejscu pochówku:
- kpr. Babski 16 dyon art. mot +2.9.1939 Wysoka,
- uł. Stanisław Broś dyon ppanc 10 BK +2.9.1939 Wysoka,
- kpr. Franciszek Dziuba dyon ppanc. 10 BK +2.9.1939 Wysoka,
- strz. Stanisław Kucharz +2.9.1939 Wysoka,
- kpr. Jan Oraczewski pociąg Panc. nr 51 +2.9.1939 Wysoka,
- bomb. Smoła 16 dyon art. mot. +2.9.1939 Wysoka.
  • S. Bednarz, P. Sadowski, Działania wojenne w rejonie Babiej Góry we wrześniu 1939 r., "Rocznik Babiogórski", T. 11, 2009, s. 31-87.
  • S. Budnik, Tamtych dni nie zapomnimy -Powiatowe obchody 68 rocznicy wybuchu II Wojny Światowej oraz 65 rocznicy powstania I Dywizji Pancernej na cmentarzu wojskowym w Wysokiej „Echo Jordanowa”, nr 80,2007, str.3-4.
  • B. Królikowski, Odyseusze z 10. Brygady, Lublin 1995.
  • J. Majka, Brygada Płk. Maczka : organizacja i udział w kampanii wrześniowej 1939 r. 10 Brygady Kawalerii (Zmotoryzowanej), Rzeszów 1999.
  • J. Majka, Brygada motorowa płk. Maczka. 10 Brygada Kawalerii 1937-1939, Rzeszów 2016.
  • E.P. Nowak, Dywizjon Rozpoznawczy 10 Brygady Kawalerii 1938-1939, Kraków 1999.
  • K. Śledziński, Czarna kawaleria. Bojowy szlak pancernych Maczka, Kraków 2011.
  • P. Sadowski, Cmentarz wojenny w Wysokiej (gm. Jordanów), Pcim 2015 (opracowanie zawiera wykaz pochowanych).
  • T. Wysocki, 24 Pułk Ułanów im. Hetmana Wielkiego Koronnego Stanisława Żółkiewskiego, Kraśnik 1994.
фамилия Имя звание Принадлежность (касается принадлежности к вооружённому формированию)  
BATORZ STANISŁAW STRZELEC Польская армия
BORKOWICZ MIECZYSŁAW KAPRAL Польская армия
DOBOSZ WŁADYSŁAW KAPRAL Польская армия
DROŻDŻYK STANISŁAW UŁAN Польская армия
DZIECHCIARZ WINCENTY KAPRAL Польская армия
GĄSKA ANTONI UŁAN Польская армия
GÓRECZNY WŁADYSŁAW STARSZY UŁAN Польская армия
HAWRYSZ KAZIMIERZ PODPORUCZNIK REZERWY Польская армия
JARZĄBEK JÓZEF STRZELEC Польская армия
KACZKOWSKI TADEUSZ STRZELEC Польская армия
KRÓL STRZELEC Польская армия
KRUĆKO WASYL STRZELEC Польская армия
KUCHCIAK WŁODZIMIERZ KAPRAL Польская армия
MAŃKA JÓZEF KAPRAL Польская армия
OIDA MAKSYMILIAN STRZELEC Польская армия
PEREK WŁADYSŁAW STRZELEC Польская армия
PIECHLIŃSKI STRZELEC Польская армия
PIETRUSZKA TEOFIL STRZELEC Польская армия
PODLEŚNY STANISŁAW KAPRAL Польская армия
RAMS STANISŁAW STRZELEC Польская армия
RYŚ JAN STRZELEC Польская армия
STASIEŃCZUK WŁODZIMIERZ KANONIER Польская армия
SZPUNAR STANISŁAW KAPRAL Польская армия
SZPUNAR WALENTY KAPRAL Польская армия
TARGOŃSKI LEON UŁAN Польская армия
TUTAJ BOLESŁAW STARSZY STRZELEC Польская армия
UBERMAN LEON KAPRAL Польская армия
WASILEWSKI LEON STARSZY UŁAN Польская армия
JĄKAŁA JAN OSOBA CYWILNA
JĄKAŁA JÓZEF Крестьянские батальоны (BCh)
SADURSKI JÓZEF SZEREGOWY Красная армия
Имя фамилия звание Принадлежность (касается принадлежности к вооружённому формированию) Количество
PLUTONOWY PODCHORĄŻY Польская армия 1
Польская армия 6