Groby Wojenne
Na terenie małopolski
1215050-003
38
31
Cmentarz otoczony jest niskim ogrodzeniem. Głównym elementem jest pomnik wykonany z piaskowca z marmurową tablicą, na której widnieją nazwiska żołnierz poległych w bitwie pod Jordanowem na tym cmentarzu i w innych miejscach. U podnóża pomnika znajdują się 4 mogiły ziemne z metalowymi krzyżami. Teren wokół pomnika oraz mogił ogrodzony jest dodatkowo niskimi, betonowymi słupami połączonymi łańcuchami. Charakterystycznym elementem cmentarza jest działo wojenne. Na cmentarzu znajduje się również tablica informacyjna, opisująca „Bitwę o Wysoką”, ufundowana przez Urząd Gminy w Jordanowie w sierpniu 2005 roku. 
 
W dniu 1 września 1939 r. po meldunkach informujących na tarciu niemieckiej kolumny pancernej na Orawie, na zagrożony odcinek frontu została skierowana 10 Brygada Kawalerii Zmotoryzowanej dowodzona przez płk Stanisława Maczka. Oddziały 10 BK wspierane przez 1 Pułk Piechoty KOP zajęły stanowiska obronne na wzgórzu Wysoka i Ludwiki, powstrzymując pierwsze przygotowawcze natarcie. W ogniu polskich dział przeciwpancernych załamał się pierwszy niemiecki atak. Kolejne natarcie zmusiło polskie oddziały na opuszczenia linii obrony.

W mogile pochowano jedną osobę cywilną i 14 żołnierzy Wojska Polskiego poległych w bitwie o Wysoką, stoczonej pomiędzy oddziałami polskimi, wspieranymi przez miejscową ludność, a pancernymi oddziałami niemieckimi w dniach 1-2 września 1939 roku. W walkach wyróżnili się celowniczy armaty przeciwpancernej 1 Dywizjonu Przeciwpancernego 10 Brygady Kawalerii st. ułan Franciszek Dziuba oraz kapral Wincenty Dziechciarz z 24 Pułku Ułanów.

Zwłoki 14 poległych żołnierzy i jednej cywilnej ofiary pochowano na w Wysokiej w mogile zbiorowej. Część spalonych niemożliwych do zidentyfikowania szczątków, zabrano i pochowano na cmentarzu parafialnym w Jordanowie. W 1949 r. w miejscu mogiły zbiorowej z 1939 r. założono cmentarz wojenny, przenosząc szczątki 21 żołnierzy Wojska Polskiego poległych w 1939 r., ekshumowanych z miejscowości: Wysoka, Skawa, Skomielna Biała, Naprawa oraz jednego żołnierza zmarłego w sowieckim szpitalu polowym w 1945 r. w m. Tokarnia.

W 2016 r. wykonana została nowa tablica na pomniku głównym, która wymienia żołnierz poległych w bitwie pod Jordanowem pochowanych an tym cmentarzu i w innych miejscach. Poza nazwiskami wymienionymi w wykazie pochowanych, tablica wymienia 7 nazwisk żołnierzy o nieustalonym miejscu pochówku:
- kpr. Babski 16 dyon art. mot +2.9.1939 Wysoka,
- uł. Stanisław Broś dyon ppanc 10 BK +2.9.1939 Wysoka,
- kpr. Franciszek Dziuba dyon ppanc. 10 BK +2.9.1939 Wysoka,
- strz. Stanisław Kucharz +2.9.1939 Wysoka,
- kpr. Jan Oraczewski pociąg Panc. nr 51 +2.9.1939 Wysoka,
- bomb. Smoła 16 dyon art. mot. +2.9.1939 Wysoka.
  • S. Bednarz, P. Sadowski, Działania wojenne w rejonie Babiej Góry we wrześniu 1939 r., "Rocznik Babiogórski", T. 11, 2009, s. 31-87.
  • S. Budnik, Tamtych dni nie zapomnimy -Powiatowe obchody 68 rocznicy wybuchu II Wojny Światowej oraz 65 rocznicy powstania I Dywizji Pancernej na cmentarzu wojskowym w Wysokiej „Echo Jordanowa”, nr 80,2007, str.3-4.
  • B. Królikowski, Odyseusze z 10. Brygady, Lublin 1995.
  • J. Majka, Brygada Płk. Maczka : organizacja i udział w kampanii wrześniowej 1939 r. 10 Brygady Kawalerii (Zmotoryzowanej), Rzeszów 1999.
  • J. Majka, Brygada motorowa płk. Maczka. 10 Brygada Kawalerii 1937-1939, Rzeszów 2016.
  • E.P. Nowak, Dywizjon Rozpoznawczy 10 Brygady Kawalerii 1938-1939, Kraków 1999.
  • K. Śledziński, Czarna kawaleria. Bojowy szlak pancernych Maczka, Kraków 2011.
  • P. Sadowski, Cmentarz wojenny w Wysokiej (gm. Jordanów), Pcim 2015 (opracowanie zawiera wykaz pochowanych).
  • T. Wysocki, 24 Pułk Ułanów im. Hetmana Wielkiego Koronnego Stanisława Żółkiewskiego, Kraśnik 1994.
Nazwisko Imię Stopień Przynależność  
BATORZ STANISŁAW STRZELEC Wojsko Polskie
BORKOWICZ MIECZYSŁAW KAPRAL Wojsko Polskie
DOBOSZ WŁADYSŁAW KAPRAL Wojsko Polskie
DROŻDŻYK STANISŁAW UŁAN Wojsko Polskie
DZIECHCIARZ WINCENTY KAPRAL Wojsko Polskie
GĄSKA ANTONI UŁAN Wojsko Polskie
GÓRECZNY WŁADYSŁAW STARSZY UŁAN Wojsko Polskie
HAWRYSZ KAZIMIERZ PODPORUCZNIK REZERWY Wojsko Polskie
JARZĄBEK JÓZEF STRZELEC Wojsko Polskie
KACZKOWSKI TADEUSZ STRZELEC Wojsko Polskie
KRÓL STRZELEC Wojsko Polskie
KRUĆKO WASYL STRZELEC Wojsko Polskie
KUCHCIAK WŁODZIMIERZ KAPRAL Wojsko Polskie
MAŃKA JÓZEF KAPRAL Wojsko Polskie
OIDA MAKSYMILIAN STRZELEC Wojsko Polskie
PEREK WŁADYSŁAW STRZELEC Wojsko Polskie
PIECHLIŃSKI STRZELEC Wojsko Polskie
PIETRUSZKA TEOFIL STRZELEC Wojsko Polskie
PODLEŚNY STANISŁAW KAPRAL Wojsko Polskie
RAMS STANISŁAW STRZELEC Wojsko Polskie
RYŚ JAN STRZELEC Wojsko Polskie
STASIEŃCZUK WŁODZIMIERZ KANONIER Wojsko Polskie
SZPUNAR STANISŁAW KAPRAL Wojsko Polskie
SZPUNAR WALENTY KAPRAL Wojsko Polskie
TARGOŃSKI LEON UŁAN Wojsko Polskie
TUTAJ BOLESŁAW STARSZY STRZELEC Wojsko Polskie
UBERMAN LEON KAPRAL Wojsko Polskie
WASILEWSKI LEON STARSZY UŁAN Wojsko Polskie
JĄKAŁA JAN OSOBA CYWILNA
JĄKAŁA JÓZEF Bataliony Chłopskie
SADURSKI JÓZEF SZEREGOWY Armia Czerwona
Imię Nazwisko Stopień Przynależność Ilość
PLUTONOWY PODCHORĄŻY Wojsko Polskie 1
Wojsko Polskie 6