Groby Wojenne
Na terenie małopolski
1261030-001
440
196
Główny element urządzenia cmentarza to ustawiona na wyłożonym płytami chodnikowymi tarasie wysoka ściana pomnikowa pokryta płytami z piaskowca. Na niej umieszczona jest rzeźba przedstawiająca postać ludzką ze skrępowanymi rękami oraz napis: „DLA PAMIĘCI 440 POLAKÓW ROZSTRZELANYCH/ PRZEZ HITLEROWCÓW W LATACH 1939-1941/ SPOŁECZENSTWO KRAKOWA I NOWEJ HUTY”. Po obu stronach ściany pomnikowej rozmieszczone są betonowe donice. Taras poprzedzony jest betonowymi schodami ujętymi w odcinki kamiennego muru. Po ich obu stronach rozmieszczone są stalowe maszty.

Na północny wschód od pomnika rozciąga się prostokątna ziemna mogiła, porośnięta trawą, otoczona krawężnikiem, żywopłotem i wyłożona płytami chodnikowymi alejka.

W obrębie mogiły znajduje się metalowa tablica z napisem:

„TU SPOCZYWA/ 440/ PATRIOTÓW POLSKICH/ POMORDOWANYCH/ PRZEZ BARBARZYŃCÓW/ HITLEROWSKICH/ W LATACH 1940–1945/ W KRZESŁAWICACH/ CZEŚĆ ICH PAMIĘCI!/ N. HUTA dn. 27 maja 1956 r.”

Na mogile od strony pomnika w betonowej podstawie osadzony jest stalowy krzyż. Po wschodniej stronie pomnika ustawionych jest 7 tablic z piaskowca Długopole, w tym 6 z nazwiskami pochowanych i jedna z napisem:

CMENTARZ WOJENNY/ NA KTÓRYM POCHOWANO/ WIĘŹNIÓW Z MONTELUPICH/ I WIĘZIENIA ŚW. MICHAŁA/ W WIĘKSZOŚCI MIESZKAŃCÓW/ KRAKOWA/ I POLSKI POŁUDNIOWEJ/ ZAMORDOWANYCH PRZEZ/ NIEMCÓW/ PODCZAS EGZEKUCJI/ OD JESIENI 1939 r./ DO LISTOPADA 1941 r./ W EKSHUMACJA PROWADZONYCH OD 15 PAŹDZIERNIKA/ DO 4 GRUDNIA 1945 r./ WYDOBYTO ŁĄCZNIE 440 ZWŁOK/ NAZWISKA OSÓB/ ZIDENTYFIKOWANYCH/ UMIESZCZONO NA/ KOLEJNYCH TABLICACH/ CZĘŚĆ ICH PAMIĘCI”.

Mogiła i taras od strony południowo- i północno-zachodniej ogrodzona jest kamiennym murem oporowym z betonową nakrywą.
Do mogiły i pomnika przylega teren zielony ogrodzony betonowymi słupami połączonymi metalowymi przęsłami na podmurówce. Wejście znajdujące się od strony południowo-zachodniej zamykane jest jednoskrzydłową furtką dla pieszych i dwuskrzydłowymi wrotami dla pojazdów obsługi technicznej. Od wejścia do schodów tarasu z pomnikiem prowadzi asfaltowa alejka.

W okresie od jesieni 1939 r. do listopada 1941 r. na terenie Fortu 49 Krzesławice okupant niemiecki przeprowadzał egzekucje więźniów przywożonych z więzień przy ul. Senackiej i Montelupich w Krakowie. Po wojnie w dniach 15 października 1945 r. do 6 grudnia 1945 r. Okręgowa Komisja Badania Zbrodni Niemieckich w Krakowie przeprowadziła ekshumacje, oględziny zwłok i miejsca zbrodni w forcie w Krzesławicach. Z 29 grobów zbiorowych wydobyto 440 zwłok. Wśród pomordowanych znajdowali się ludzie różnych zawodów, w tym uczniowie, studenci, nauczyciele, robotnicy, chłopi, oficerowie Wojska Polskiego, artyści, członkowie organizacji konspiracyjnych, osoby ujęte przy przekraczaniu granicy.

W 1956 r. odsłonięta została tablica na mogile zbiorowej, a w 1957 r. pomnik. W późniejszym okresie wykonano urządzenie terenu zielonego sąsiadującego z pomnikiem i mogiłą. W 2019 r. odsłonięto pamiątkowe tablice.
  • Archiwum Narodowe w Krakowie, Starostwo Powiatowe Krakowskie, sygn. StPKr 138, s. 35.
  • Archiwum Narodowe w Krakowie, Urząd Wojewódzki Krakowski, sygn. UW II 993.
  • S. Czerpak, T. Wroński. Upamiętnione miejsca walk i męczeństwa w Krakowie i województwie krakowskim 1939–1945, Kraków 1972, s. 42-46.
  • F. Dziadoń, Prawda i Pamięć, Kraków 2017 (broszura).
  • Rejestr miejsc i faktów zbrodni popełnionych przez okupanta hitlerowskiego na ziemiach polskich w latach 1939-1945. Województwo krakowskie miejskie, Warszawa 1984, s. 40-41.
  • T. Wroński, Kronika okupowanego Krakowa, Kraków 1974.
  • T. Wroński, Fort Krzesławicki – miejsce masowych egzekucji Polaków w Krakowie w latach 1939–1941. Warszawa.
Nazwisko Imię Stopień Przynależność  
BANET MIECZYSŁAW
BICZ EMIL
BIEDACHA HENRYK
BIELA JULIAN
BIELEŚ CZESŁAW
BILIŃSKA JADWIGA
BILIŃSKI WACŁAW
BOCHENEK MICHAŁ
BURDA PIOTR
BURTAN ANTONI
CARDINI ZYGMUNT
CHUDY WŁODZIMIERZ
CHUDY WOJCIECH
CHUŁKOWSKI ALBIN
CHYLA JÓZEF
CICHECKI JAN
CUKIER N.
CUKIER VEL ZUCKER MAURYCY
CZARNIAK
CZELADZIN ANATOL
CZERNEK JÓZEF
CZORT BOLESŁAW
DANIEL LUDWIK
DANISZEWSKI PAWEŁ
DUTKIEWICZ ADAM
DUTKIEWICZ KAZIMIERZ
DZIADOWSZCZYK STANISŁAW
DZIUSÓWNA HELENA
DZIUSÓWNA JANINA
DYLĄG WŁADYSŁAW
ENGLENDER MOJŻESZ ARON
FEDAKÓWNA JANINA
FIGIEL
FILEK MIECZYSŁAW
FISZMAN VEL OSTROWSKI MAK. VEL JAN
FRASIK ANTONI
FRAŚ KAROL
FRĄCZEK WINCENTY
FROMBIK JAN
GABRYEL
GACZEK JÓZEF
GĘBICKI JAN
GĘBICKI MARIAN
GIBAŁA JÓZEF
GODLA STEFAN
GOLONKA STANISŁAW
GOŁAWIECKI JAN
GOŁĄB Z.
GORĄCZKO ANTONINA
GORĄCZKO JERZY
GORĄCZKO ZOFIA
GÓRAL FRANCISZEK
GROCHOLSKI PORUCZNIK
GROCHOWALSKI STEFAN
GRODECKI ZBIGNIEW
GROMOSIAK HARASYM
GROSS MENDEL MYCHEL
GRYMA ADAM
GRYMA ANDRZEJ
GUT
HARMALA JÓZEF
HENISZ JACEK
CHOCHOŁ [HOCHOŁ] MICHAŁ
HOŁUJ STANISŁAW
HOSAJA WOJCIECH
IWAŃCIAK WŁODZIMIERZ
JABŁOŃSKI JAN
JACHIMCZYK
JAKUBOWSKI MIECZYSŁAW
JANIK JÓZEF
JANOWSKI CZESŁAW
JANTA JÓZEF
JENDRASZCZAK STANISŁAW
JEZIERSKI JERZY
JĘDRZEJOWSKI STANISŁAW
KACZMARCZYK WŁADYSŁAW
KADULA FRANCISZEK
KALISZ TADEUSZ
KAMYCZEK JÓZEF
KARWAŃSKI BOLESŁAW
KATARZYŃSKI CZESŁAW
KĘKUŚ
KIEBZAK WINCENTY
KŁADNI WIKTOR
KŁOSOWSKI ZDZISŁAW
KOBIELA ANDRZEJ
KOBRZYŃSKI ROMAN
KOFIN L.
KOŁODZIEJCZYK ANTONI
KOMASA ANTONI
KOMOROWSKI JERZY
KOSILY A.
KOTOŃSKI FRANCISZEK
KRAWCZYK ADAM
KREMINITZER MAX
KROKAY JERZY KAROL
KROKAY WALERY ALOJZY MAJOR
KRÓLAK HENRYK
KRYGIER ZYGMUNT
KRZEMIEŃ N.
KRZESZKOWSKI JAN
KRZYSZTOFIAK ANTONI
KULÓWNA STEFANIA
KUMOR CZESŁAW
KURNIK STANISŁAW
LASKA FRANCISZEK
LEMAN BRONISŁAW
LIPIARZ TADEUSZ
LIPSKI STANISŁAW
LUBACZEWSKI MARIAN
LUSZCZEK JÓZEF
ŁOHAZA MIROSŁAW
MACIEJASZ LAMBERT
MAKOWSKI ANTONI
MALEC JÓZEF
MANTEL
MARCZEWSKI STEFAN
MIĘTUS ANDRZEJ
MIGDALSKI JAN
MIKOŁAJSKI JÓZEF
MIKULSKI EUGENIUSZ
MIŻYŃSKI I.M.
MOJSEWICZ W.D.
MORKIS JÓZEF
NIEMCZYK KAZIMIERZ
NOWAK N.
NOWAK STANISŁAW
NOWAKOWSKI TOMASZ
OKULSKI JERZY
OLEŚ STEFAN
OLIWA JÓZEF
ORŁOWSKI HIERONIM
OSTAFIN ROMAN
OWSIAK JÓZEF
PAŁKA KAROL
PARASZKIEWICZ STEFAN
PASZKOWSKI KAROL
PAWLIKOWSKI ADAM
PAWŁOWICZ WŁODZIMIERZ
PELCZER HERMAN
PIEKARCZYK TADEUSZ
PIESCH ROMAN
PODGÓRSKI ZYGMUNT
POLASZEK ZBIGNIEW
POLUS STANISŁAW
PRUSZYŃSKI WIRGILI
PRZEDRZYMARSKI STANISŁAW
PUCHECKI HENRYK
PUŁKA WŁADYSŁAW
PUŁKO WŁADYSŁAW
PYRCZAK WOJCIECH
RADŁOWSKI ROMAN
RAJEWICZ HENRYK MAJOR
ROBAKIEWICZ EDWARD
ROGALA ANDRZEJ
ROLNIK TADEUSZ
ROTTBERGER [ROTBERGER] URYŚ BEREK
SARKADÓWNA BOLESŁAWA
SCHABENBECK HENRYK
SIEPRAWSKI STANISŁAW
SKOWRONEK WOJCIECH
SKÓRA KAZIMIERZ
SMIEŁOW NATA
SMYCZYŃSKI TOMASZ
SOSENKO KAZIMIERZ
SOSIALUK PIOTR
STALMACH KAZIMIERZ
STRYCHALSKI MARIAN
SYREK STANISŁAW
SZCZEFANOWICZ ZENON
SZCZEPANIAK TADEUSZ
SZCZEPAŃSKI ZBIGNIEW
SZCZEPAŃSKI ZDZISŁAW
SZYMANIK JÓZEF
ŚWIATŁOŃ ADAM
ŚWIĘCH ANTONI
ŚWIĘCH KAROL
TABACZEK ZBIGNIEW
TALARCZYK KAROL
TRĄBKA STANISŁAW
TRĄBKA TADEUSZ
TUWSKI WŁADYSŁAW
TWAROWSKI WŁADYSŁAW
UDZIELA ZYGMUNT
UJCZAK FRANCISZEK
ULANOWSKI
WALUŚ RUDOLF
WARCZYŃSKI
WAWRZECZKO JÓZEF
WICHROWSKI FRANCISZEK
WIERCIAK ZYGMUNT
WILCZEK KOLOMAN
ZDEBSKI JÓZEF
ZIĘBA MIECZYSŁAW
ZIGNER PORUCZNIK
ZUCKER M.
Imię Nazwisko Stopień Przynależność Ilość
244