Kriegsgräberstätten
in Kleinpolen
1204020-001
319
152
Cmentarz założony jest na planie niesymetrycznego czworoboku i ogrodzony żelaznym płotem na podmurówce. Wejście znajduje się od strony południowej i zamykane jest dwuskrzydłowymi, żelaznymi, ażurowymi wrotami, nad którymi umieszczono tablicę z napisem: „CMENTARZ WOJENNY/ nr 248/ z lat wojen 1914–1918 i 1939–45/ Fundator Związek Dąbrowiaków”. Główny element cmentarza stanowi usytuowana na niewielkim tarasie kaplica w formie czterech słupów podtrzymujących czterospadowy dach zwieńczony drewnianą konstrukcją z trzech belek pionowych i poziomych. Na kamiennych słupach umieszczone są motywy krzyży równoramiennych. Wewnątrz tablicy znajduje się zwieńczony drewnianym krzyżem ołtarz, w który wmurowano marmurową tablicę z napisem w języku niemieckim: „Wir haben gelächelt, wenn man von Wundern sprach/ Bis wir die Erde in lodernden Flammen sahn –/ Und eine Welt voll Feinden an uns zerbrach/ – Und unvergeßliche Wunder an uns geschahn!”.

Na jednym z filarów kaplicy umieszczona jest tablica z napisem: „CMENTARZ WOJSKOWY NR. 248 W DĄBROWIE TARNOWSKIEJ ZARYS HISTORYCZNY. DĄBROWSKI ZABYTKOWY CMENTARZ WOJSKOWY STANOWI SAMODZIELNY KOMPLEKS PRZESTRZENNY O POW. 13,5 ARA. ZLOKALIZOWANY ZOSTAŁ W DAWNEJ GMINIE PODKOŚCIELE PRZY UL. CMENTARNEJ. W RAMACH NADZORU I PIELĘGNACJI GROBÓW WOJSKOWYCH W GALICJI ZACHODNIEJ PROWADZONEJ POD PATRONATEM CESARZA FRANCISZKA JÓZEFA W 1916 ROKU ZOSTAŁ OPRACOWANY PLAN ARCHITEKTONICZNY PRZEZ ARCH. KPT. EMILA LADEWIGA I ARCH. PPOR. JOHANNA WATZALA. PIERWSZE GROBY ŻOŁNIERZY AUSTRIACKICH, NIEMIECKICH I ROSYJSKICH POCHODZĄ Z LAT 1914 I 1915. WÓWCZAS POJEDYNCZYCH MOGIŁ BYŁO 119 I ZBIOROWYCH 38 od NR. 1 DO 157 AKTUALNIE CMENTARZ JEST MIEJSCEM POCHÓWKU ŻOŁNIERZY RÓŻNEJ NARODOWOŚCI POLEGŁYCH W CZASIE DWÓCH WOJEN ŚWIATOWYCH. NAPRZECIW WEJŚCIOWEJ BRAMY, NA PODEŚCIE, KTÓRY SKŁADA SIĘ Z TRZECH STOPNI, WZNOSI SIĘ KAPLICZKA O OSOBLIWYM KSZTAŁCIE. CZTERY KAMIENNE SŁUPY DŹWIGAŁY KWADRATOWY DACH GONTOWY DZIŚ KRYTY BLACHĄ. POD ZADASZENIEM JEST STYLIZOWANY OŁTARZ Z WMUROWANĄ TABLICĄ I WYRYTYM TEKSTEM W STYLU GOTYCKIM: „UŚMIECHALIŚMY SIĘ NIEDOWIERZAJĄCO GDY PRAWIONO NAM O CUDACH, AŻ ZOBACZYLIŚMY ZIEMIĘ W PŁOMIENIACH, I NA NAS ZAWALIŁ SIĘ PEŁEN WROGÓW ŚWIAT, I NIEPOJĘTE CUDA STAŁY SIĘ NASZYM UDZIAŁEM”. Z OŁTARZA WYRASTAJĄ TRZONY TRZECH KRZYŻY, KTÓRE PRZEBIJAJĄ SIĘ PRZEZ DACH KAPLICZKI I ŁĄCZĄ WYSOKO NAD NIM W GRUPĘ SPLECIONYCH FORM KRZYŻOWYCH. DZIŚ PO STRONIE PRAWEJ CMENTARZA JEST 41 MOGIŁ AUSTRIACKO-NIEMIECKICH, A PO STRONIE LEWEJ SĄ 22 GROBY ŻOŁNIERZY ROSYJSKICH, KTÓRE ZDOBIĄ KUTE KRZYŻE ZADASZONE BLACHĄ I STELLE Z TABLICZKAMI. PODCZAS DRUGIEJ WOJNY ŚWIATOWEJ POCHOWANO TU RÓWNIEŻ 16 ŻOŁNIERZY WEHRMACHTU I 12 ARMII CZERWONEJ. OD 1916 ROKU TEREN CMENTARZA ULEGAŁ DEKOMPOZYCJI I MODERNIZACJI. WIELE MOGIŁ ULEGŁO ZNISZCZENIU, A NA ICH MIEJSCU DOKONANE ZOSTAŁY PÓŹNIEJSZE POCHÓWKI. OPRACOWAŁ LEK.MED. MIECZYSŁAW SIUDZIŃSKI PREZES ZWIĄZKU DĄBROWIAKÓW DĄBROWA TARNOWSKA 1999 ROKU”.
Alejka prowadząca od wejścia do kaplicy wyłożona jest granitową kostką.
Na cmentarzu znajdują się nagrobki z I wojny światowej w formie:
– żelaznych, dwuramiennych krzyży o drzewcu z motywem roślinnym, o ramionach połączonych od góry zadaszeniem z ząbkowanej blachy, a od dołu żelaznym prętem z kulkowymi wzmocnieniami, osadzonych na zakończonych półkuliście cokolikach (typ Э),
– żelaznych krzyży łacińskich o drzewcu z motywem roślinnym, ramionach połączonych od góry zadaszeniem z ząbkowanej blachy, a od dołu połączonych żelaznym prętem z kulkowymi wzmocnieniami, osadzonych na zakończonych półkuliście cokolikach (typ E),
– dwusegmentowych betonowych steli,
– żelaznego krzyża łacińskiego z szerokiego płaskownika z motywem żelaznej kraty i dwuspadowym zadaszeniem z ząbkowanej blachy, osadzonego na betonowym cokole.

Na nagrobkach znajdują się owalne lub prostokątne, emaliowane tabliczki z danymi pochowanych. Nagrobki rozmieszczone są w rzędach w czterech kwaterach wytyczonych przez alejki.

Po prawej stronie od głównej alejki prowadzącej do kaplicy znajduje się ogrodzona niskim płotem z metalowych , ostro zakończonych prętów. Kwatera jest ujęta w obramowanie z betonowego krawężnika. W kwaterze znajduje się sześć betonowych nagrobków w formie ściętych pulpitowo prostopadłościanów na niskich cokołach. Na nagrobkach wyryte są pięcioramienne gwiazdy oraz informacje o pochowanych.

W obrębie cmentarza znajduje się również mały żeliwny krzyży na grobie żołnierzy armii niemieckiej z II wojny światowej z ramką, w której umieszczono kartkę z napisem: „Hier liegen die Soldaten – opfer des Zweiten/ Weltkrieges. Die Symbolik dieser Graber reicht bis in das/ jahr 1951./ Gott lasse sie in ewiger Ruhe ruhen/ Tu leżą żołnierze z czasu II wojny światowej/ Symboliczne groby zostały zniwelowane w 1951.”

W okresie I wojny światowej na założonym wówczas cmentarzu wojennym pochowano tu 44 żołnierzy z armii austro-węgierskiej, 9 z armii niemieckiej i 236 z armii rosyjskiej. W 1945 r. i latach późniejszych spoczęły tu szczątki 12 żołnierzy Armii Czerwonej (2 w 1945 r., 8 ekshumowanych w 1947 r. z miejscowości: Dąbrowa-Bagienica, Otfinów, Wietrzychowice, Zalipie, 2 ekshumowanych w 1968 r. z miejscowości Smęgorzów). Na cmentarzu spoczęły również szczątki 18 żołnierzy armii niemieckich poległych w okresie II wojny światowej.
  • Archiwum Narodowe w Krakowie, Wojskowy Urząd Opieki nad Grobami Wojennymi Okręgu Korpusu nr V w Krakowie, GW 37 s. 35-41, 243-301, GW 62 s. 65.
  • Archiwum Narodowe w Krakowie, ZPGKiM-KR 3.
  • R. Broch, H. Hauptmann, Zachodniogalicyjskie groby bohaterów z lat wojny światowej 1914–1915, przeł. J. Sznytka, Tarnów 1993, s. 292.
  • S. Czerpak, T. Wroński, Upamiętnione miejsca walk i męczeństwa w Krakowie i województwie krakowskim 1939–1945, s. 95.
  • J. Drogomir, Polegli w Galicji Zachodniej 1914-1915 (1918): wykazy poległych i zmarłych pochowanych na 400 cmentarzach wojskowych w Galicji Zachodniej, T. 2, Tarnów 2002, s. 439-442.
  • O. Duda, Cmentarze I wojny światowej w Galicji Zachodniej 1914-1918, Warszawa 1995, s. 278-279.
  • R. Frodyma, Galicyjskie cmentarze wojenne. Przewodnik, T. 2, Pruszków 1997, s. 115-117.
  • R. Frodyma, Cmentarze wojenne z I wojny światowej na ziemi tarnowskiej, Krosno 2006, 362-365.
  • Nekropolia radzieckie w Polsce południowej, pod red. A. Pilcha, Kraków 1976, s. 192.
  • Przewodnik po upamiętnionych miejscach walk i męczeństwa. Lata wojny 1939–1945, red. Cz. Czubryt-Borkowski, Warszawa 1988, s. 733.
Name Vorname Rang Zugehörigkeit  
PANAMARCZYK ANDREJ ANDREJEWICZ GEFREITER Russische Armee
CZUNIAKOW IWAN IWANOWICZ INFANTERIST Russische Armee
BYKOW PETER IGNATIEWICZ UNTEROFFIZIER Russische Armee
ARCHIPOW GRIGORIJ MICHAJLEW INFANTERIST Russische Armee
DROFA IWAN LUKOWICZ RESERVIST INFANTERIST Russische Armee
KOLISNIK GIERASYM MAKAROWICZ TRAINSOLDAT Russische Armee
MAZOW WASILIJ ROMANOWICZ INFANTERIST Russische Armee
KEZIN SIEMON GERASYMOWICZ RESERVIST INFANTERIST Russische Armee
PIWOWAR FIODOR UNTEROFFIZIER Russische Armee
KABAJEW ALEKSIEJ PETROWICZ RESERVIST INFANTERIST Russische Armee
IRNIS LUDWIG ARTILLERIST Russische Armee
PREWUCHIN ALEKSANDER ZINARCZEWICZ INFANTERIST Russische Armee
DZIADENKA NASARIJ LEONTIEWICZ LANDSTURMMANN INFANTERIST Russische Armee
KRAWCZENKO TIMOFIEJ INFANTERIST Russische Armee
ROMANOW SPIRIDON UNTEROFFIZIER Russische Armee
ŁOSIEW TEODOR GEFREITER Russische Armee
CZUB ANTON NIKIFOROWICZ INFANTERIST Russische Armee
GELEMSZIN ABDULSAK INFANTERIST Russische Armee
PEWKOWSKI STANISLAUS JOSIVICZ INFANTERIST Russische Armee
CHORKO FIODOR GRIGORIJ BOMBARDIER Russische Armee
LESZINKO IWAN SAWICZ GEFREITER Russische Armee
OCZARENKO PETER IWANOWICZ LANDSTURMMANN INFANTERIST Russische Armee
ZUK IWAN PAWŁOWICZ PONTON. Russische Armee
CHUDOTIENKO AKIM INFANTERIST Russische Armee
JACHOWIN DIMITRIJ STEFAN UNTEROFFIZIER Russische Armee
USACZ TEODOSI INFANTERIST Russische Armee
BOCHDANOWICZ PETER JEMELJANOWICZ UNTEROFFIZIER Russische Armee
FILIN STEFAN INFANTERIST Russische Armee
MISIURA JUSTIN INFANTERIST Russische Armee
CHAPCZENKO STEFAN KIRYŁOW INFANTERIST Russische Armee
PETRUK MICHAIŁ ALEKSANDROWICZ INFANTERIST Russische Armee
PAROBCZENKO ANDREJ INFANTERIST Russische Armee
MOJSIENKO ALEXANDER INFANTERIST Russische Armee
ANTONIENKO KIMONTIJ JAKIMOW RESERVIST INFANTERIST Russische Armee
PISONKIJ WASILIJ PIMONOW RESERVIST INFANTERIST Russische Armee
ŁOBAZA IWAN SIEMIONOWICZ TRAINSOLDAT Russische Armee
SANIAKOWICZ MAKARIJ KIRIŁOW SAPPEUR Russische Armee
NOSOW JAKOB IWANOWICZ INFANTERIST Russische Armee
KARGINOW FIODOR PROKOFIJ RESERVIST INFANTERIST Russische Armee
GLIBA GRIGORIJ ROMANOWICZ INFANTERIST Russische Armee
TRISZENKO POLAP INFANTERIST Russische Armee
TKACZ ONUFRIJ IWANOWICZ INFANTERIST Russische Armee
NOWIKOW IWAN INFANTERIST Russische Armee
DRAGON GRIGORIJ DIMITRJEW UNTEROFFIZIER Russische Armee
SZEWCZENKO IWAN INFANTERIST Russische Armee
KALINICZENKO PAUL GEFREITER Russische Armee
SURUPOW ANDREJ INFANTERIST Russische Armee
WOROBJOW SIERGIEJ INFANTERIST Russische Armee
NICHOROSZKO NIKIFOR INFANTERIST Russische Armee
MAŃKO WASILJEWICZ UNTEROFFIZIER Russische Armee
JEDLIŃSKI FELIKS JOSEF INFANTERIST Russische Armee
PAWJUK KONDRAT INFANTERIST Russische Armee
AKSANOW SERGIEJ INFANTERIST Russische Armee
NIKOŁAJEW LAWRENTIJ INFANTERIST Russische Armee
SZCZEPCZUK ONUFRIJ RESERVIST INFANTERIST Russische Armee
FROŁOW GRIGORIJ GEFREITER Russische Armee
MATWIJEW ALEKSANDER UNTEROFFIZIER Russische Armee
WOŁOSZYN NIKOLAJ INFANTERIST Russische Armee
KUSMIRIK GRIGORIJ INFANTERIST Russische Armee
MIRONCZENKO NIKIFOR GRIGORIEWICZ UNTEROFFIZIER Russische Armee
LAMPO GEORGIJ FÄHNRICH Russische Armee
POPOW INFANTERIST Russische Armee
FEDORJENKO FILIP UNTEROFFIZIER Russische Armee
BAG WAWRINCE INFANTERIST Russische Armee
CYMBALUK SERGIEJ INFANTERIST Russische Armee
BIRJOZA PETER INFANTERIST Russische Armee
PAZDERNIKOW JEWSTAFIJ INFANTERIST Russische Armee
RATOW TEODOR TICHANOWICZ INFANTERIST Russische Armee
KALITA NIKOLAJ LANDSTURMMANN INFANTERIST Russische Armee
CZERNAVCEN IWAN FEDOROWICZ HUSAR Russische Armee
CZERNIENKO GRIGORIJ FILIPOWICZ INFANTERIST Russische Armee
ZIZEBKO IWAN FEDOROWICZ RESERVIST INFANTERIST Russische Armee
NIKOŁAJCZUK ANDREJ LANDSTURMMANN INFANTERIST Russische Armee
KONDRATIENKO TEODOR TELEFONIST Russische Armee
MORGUN IWAN STEPANOWICZ RESERVIST INFANTERIST Russische Armee
WOŁOCHIN GAWRIŁ PROCHOROWICZ FÄHNRICH Russische Armee
DEMJANCZUK NIKITA GEFREITER Russische Armee
SZMAGUN SYLWESTER ARTILLERIST Russische Armee
KLIMOW IWAN INFANTERIST Russische Armee
WISJURA SAWIEL SERGIEJEWICZ RESERVIST INFANTERIST Russische Armee
CHOWROSKIJ RESERVIST INFANTERIST Russische Armee
ANTIKOW NIKITA KANONIER Russische Armee
WERIGIN GEORGIJ UNTEROFFIZIER Russische Armee
ZAŻYGAJEW ALEKSANDER NIEFIDOW INFANTERIST Russische Armee
WORONIUK ANTON IWANOWICZ INFANTERIST Russische Armee
BOGATIROJOW ANDREJ INFANTERIST Russische Armee
GUMIENIUK FIEDOR AMISIJEW INFANTERIST Russische Armee
SASICKIJ ALEKSANDER INFANTERIST Russische Armee
SIMOROW FEDOR INFANTERIST Russische Armee
KOSMARUK PETER INFANTERIST Russische Armee
WOŁKOW MATIJ KARPOWICZ INFANTERIST Russische Armee
TROFIJMOW Russische Armee
BUŁACZEK GEORGIJ FERDYNANDOWICZ FREIWILLIGER Russische Armee
NIESTIURCZUK JEMELJAN Russische Armee
ABUCHOW PETER TEOFANOWICZ Russische Armee
BUCINKOWICZ IWAN Russische Armee
BEZPAŁKO PAUL Russische Armee
GAKAŁOW IZYDOR IWANOWICZ ARZT Russische Armee
IWANOWICZ ANDREJ HILFSARTZT Russische Armee
TIMOSZENKO JEWTCHNIJ IWANOW INFANTERIST Russische Armee
RUMKOW MAKSIM WASILJEW INFANTERIST Russische Armee
MICHNO JAKOW IWANOWICZ GEFREITER Russische Armee
KOŻEWNIKOW ALEKSIEJ ALEKSANDROWICZ INFANTERIST Russische Armee
POROCHIN SYLWESTER IWANOW INFANTERIST Russische Armee
WALIKOW WASILIJ INFANTERIST Russische Armee
ZGIBARZA MOSTILOW IWANOW INFANTERIST Russische Armee
SACH IWAN GRIGORIJEW INFANTERIST Russische Armee
JECHŁAKOW TEODOSIEW INFANTERIST Russische Armee
PIZZIK INFANTERIST Russische Armee
SZERIMET NIKITA KARPOW INFANTERIST Russische Armee
KWITTA JULIUS RESERVIST GEFREITER TITULAR KORPORAL Österreich-Ungarische Armee
STEDLIK MARTIN LANDSTURMMANN INFANTERIST Deutsche Armee
MÜCHER WILHELM RESERVIST Deutsche Armee
MALONEK KARL WEHRMANN Deutsche Armee
DROSTE JOSEF RESERVIST Deutsche Armee
HARTL JOHANN INFANTERIST Österreich-Ungarische Armee
SMETANA WILHELM Österreich-Ungarische Armee
BÖHM JOHANN LANDSTURMMANN INFANTERIST Österreich-Ungarische Armee
CZESAK ADALBERT LANDSTURMMANN INFANTERIST Österreich-Ungarische Armee
KOTLIK FRANZ LANDSTURMMANN INFANTERIST Österreich-Ungarische Armee
KOŻUCH FRANZ LANDSTURMMANN INFANTERIST Österreich-Ungarische Armee
POSPIECH JOSEF LANDSTURMMANN INFANTERIST Österreich-Ungarische Armee
SCHÖN FRANZ LANDSTURMMANN INFANTERIST Österreich-Ungarische Armee
SZKUCIK FRANZ LANDSTURMMANN INFANTERIST Österreich-Ungarische Armee
ZEHNGUT JOSEF LANDSTURMMANN INFANTERIST Österreich-Ungarische Armee
ILYES [HYES] JOSEF ZUGSFÜHRER Österreich-Ungarische Armee
BIRÖ FERENC HUSAR Österreich-Ungarische Armee
HAVLAN JOHANN LANDSTURMMANN INFANTERIST Österreich-Ungarische Armee
RUPPRECHT JOHANN LANDSTURMMANN INFANTERIST Österreich-Ungarische Armee
STOURAĆ WALENTIN LANDSTURMMANN INFANTERIST Österreich-Ungarische Armee
DUFEK JOHANN LANDSTURMMANN INFANTERIST Österreich-Ungarische Armee
STAFFL ANTON LANDSTURMMANN INFANTERIST Österreich-Ungarische Armee
WEIGL JAKOB LANDSTURMMANN INFANTERIST Österreich-Ungarische Armee
KANZE ALFRED ERSATZ RESERVIST Deutsche Armee
KONEČNY GOTTLIEB INFANTERIST Österreich-Ungarische Armee
JAKOBS JOHANN GEFREITER Deutsche Armee
MAREK MARIUS MUSKETIER Deutsche Armee
BRUNNER JOSEF LANDSTURMMANN INFANTERIST Deutsche Armee
LENZ LORENZ GEFREITER Deutsche Armee
GRON ANTON LANDSTURMMANN INFANTERIST Österreich-Ungarische Armee
VALENTIĆ MILK LANDSTURMMANN JÄGER Österreich-Ungarische Armee
LINHSEN HEINRICH ERSATZ RESERVIST Deutsche Armee
BIER FRANZ LANDSTURMMAN INFANTERIST Österreich-Ungarische Armee
SELBICZ JOSEF JOHANN Österreich-Ungarische Armee
SCHALAJ ERNÖ Österreich-Ungarische Armee
WENZELKO JOHANN Österreich-Ungarische Armee
KIRÁLY EMMERICH KORPORAL Österreich-Ungarische Armee
KWACHTIES NIKOLAUS Österreich-Ungarische Armee
KOLMISZIN DMITRIJ LEJTNANT Rote Armee
LEBIEDEW LEONID STARSZYJ SIERŻANT Rote Armee
SASZKO [SZASZKO] IGOR IWANOWICZ Rote Armee
SUSZCZICHIN [SUNNICHIN] IWAN PIETROWICZ LOTNIK LEJTNANT Rote Armee
Vorname Name Rang Zugehörigkeit Anzahl
Österreich-Ungarische Armee 14
Russische Armee 127
Rote Armee 8
Deutsche Armee 18