Военные могилы
в Малопольском воеводстве
1204020-001
319
152
Cmentarz założony jest na planie niesymetrycznego czworoboku i ogrodzony żelaznym płotem na podmurówce. Wejście znajduje się od strony południowej i zamykane jest dwuskrzydłowymi, żelaznymi, ażurowymi wrotami, nad którymi umieszczono tablicę z napisem: „CMENTARZ WOJENNY/ nr 248/ z lat wojen 1914–1918 i 1939–45/ Fundator Związek Dąbrowiaków”. Główny element cmentarza stanowi usytuowana na niewielkim tarasie kaplica w formie czterech słupów podtrzymujących czterospadowy dach zwieńczony drewnianą konstrukcją z trzech belek pionowych i poziomych. Na kamiennych słupach umieszczone są motywy krzyży równoramiennych. Wewnątrz tablicy znajduje się zwieńczony drewnianym krzyżem ołtarz, w który wmurowano marmurową tablicę z napisem w języku niemieckim: „Wir haben gelächelt, wenn man von Wundern sprach/ Bis wir die Erde in lodernden Flammen sahn –/ Und eine Welt voll Feinden an uns zerbrach/ – Und unvergeßliche Wunder an uns geschahn!”.

Na jednym z filarów kaplicy umieszczona jest tablica z napisem: „CMENTARZ WOJSKOWY NR. 248 W DĄBROWIE TARNOWSKIEJ ZARYS HISTORYCZNY. DĄBROWSKI ZABYTKOWY CMENTARZ WOJSKOWY STANOWI SAMODZIELNY KOMPLEKS PRZESTRZENNY O POW. 13,5 ARA. ZLOKALIZOWANY ZOSTAŁ W DAWNEJ GMINIE PODKOŚCIELE PRZY UL. CMENTARNEJ. W RAMACH NADZORU I PIELĘGNACJI GROBÓW WOJSKOWYCH W GALICJI ZACHODNIEJ PROWADZONEJ POD PATRONATEM CESARZA FRANCISZKA JÓZEFA W 1916 ROKU ZOSTAŁ OPRACOWANY PLAN ARCHITEKTONICZNY PRZEZ ARCH. KPT. EMILA LADEWIGA I ARCH. PPOR. JOHANNA WATZALA. PIERWSZE GROBY ŻOŁNIERZY AUSTRIACKICH, NIEMIECKICH I ROSYJSKICH POCHODZĄ Z LAT 1914 I 1915. WÓWCZAS POJEDYNCZYCH MOGIŁ BYŁO 119 I ZBIOROWYCH 38 od NR. 1 DO 157 AKTUALNIE CMENTARZ JEST MIEJSCEM POCHÓWKU ŻOŁNIERZY RÓŻNEJ NARODOWOŚCI POLEGŁYCH W CZASIE DWÓCH WOJEN ŚWIATOWYCH. NAPRZECIW WEJŚCIOWEJ BRAMY, NA PODEŚCIE, KTÓRY SKŁADA SIĘ Z TRZECH STOPNI, WZNOSI SIĘ KAPLICZKA O OSOBLIWYM KSZTAŁCIE. CZTERY KAMIENNE SŁUPY DŹWIGAŁY KWADRATOWY DACH GONTOWY DZIŚ KRYTY BLACHĄ. POD ZADASZENIEM JEST STYLIZOWANY OŁTARZ Z WMUROWANĄ TABLICĄ I WYRYTYM TEKSTEM W STYLU GOTYCKIM: „UŚMIECHALIŚMY SIĘ NIEDOWIERZAJĄCO GDY PRAWIONO NAM O CUDACH, AŻ ZOBACZYLIŚMY ZIEMIĘ W PŁOMIENIACH, I NA NAS ZAWALIŁ SIĘ PEŁEN WROGÓW ŚWIAT, I NIEPOJĘTE CUDA STAŁY SIĘ NASZYM UDZIAŁEM”. Z OŁTARZA WYRASTAJĄ TRZONY TRZECH KRZYŻY, KTÓRE PRZEBIJAJĄ SIĘ PRZEZ DACH KAPLICZKI I ŁĄCZĄ WYSOKO NAD NIM W GRUPĘ SPLECIONYCH FORM KRZYŻOWYCH. DZIŚ PO STRONIE PRAWEJ CMENTARZA JEST 41 MOGIŁ AUSTRIACKO-NIEMIECKICH, A PO STRONIE LEWEJ SĄ 22 GROBY ŻOŁNIERZY ROSYJSKICH, KTÓRE ZDOBIĄ KUTE KRZYŻE ZADASZONE BLACHĄ I STELLE Z TABLICZKAMI. PODCZAS DRUGIEJ WOJNY ŚWIATOWEJ POCHOWANO TU RÓWNIEŻ 16 ŻOŁNIERZY WEHRMACHTU I 12 ARMII CZERWONEJ. OD 1916 ROKU TEREN CMENTARZA ULEGAŁ DEKOMPOZYCJI I MODERNIZACJI. WIELE MOGIŁ ULEGŁO ZNISZCZENIU, A NA ICH MIEJSCU DOKONANE ZOSTAŁY PÓŹNIEJSZE POCHÓWKI. OPRACOWAŁ LEK.MED. MIECZYSŁAW SIUDZIŃSKI PREZES ZWIĄZKU DĄBROWIAKÓW DĄBROWA TARNOWSKA 1999 ROKU”.
Alejka prowadząca od wejścia do kaplicy wyłożona jest granitową kostką.
Na cmentarzu znajdują się nagrobki z I wojny światowej w formie:
– żelaznych, dwuramiennych krzyży o drzewcu z motywem roślinnym, o ramionach połączonych od góry zadaszeniem z ząbkowanej blachy, a od dołu żelaznym prętem z kulkowymi wzmocnieniami, osadzonych na zakończonych półkuliście cokolikach (typ Э),
– żelaznych krzyży łacińskich o drzewcu z motywem roślinnym, ramionach połączonych od góry zadaszeniem z ząbkowanej blachy, a od dołu połączonych żelaznym prętem z kulkowymi wzmocnieniami, osadzonych na zakończonych półkuliście cokolikach (typ E),
– dwusegmentowych betonowych steli,
– żelaznego krzyża łacińskiego z szerokiego płaskownika z motywem żelaznej kraty i dwuspadowym zadaszeniem z ząbkowanej blachy, osadzonego na betonowym cokole.

Na nagrobkach znajdują się owalne lub prostokątne, emaliowane tabliczki z danymi pochowanych. Nagrobki rozmieszczone są w rzędach w czterech kwaterach wytyczonych przez alejki.

Po prawej stronie od głównej alejki prowadzącej do kaplicy znajduje się ogrodzona niskim płotem z metalowych , ostro zakończonych prętów. Kwatera jest ujęta w obramowanie z betonowego krawężnika. W kwaterze znajduje się sześć betonowych nagrobków w formie ściętych pulpitowo prostopadłościanów na niskich cokołach. Na nagrobkach wyryte są pięcioramienne gwiazdy oraz informacje o pochowanych.

W obrębie cmentarza znajduje się również mały żeliwny krzyży na grobie żołnierzy armii niemieckiej z II wojny światowej z ramką, w której umieszczono kartkę z napisem: „Hier liegen die Soldaten – opfer des Zweiten/ Weltkrieges. Die Symbolik dieser Graber reicht bis in das/ jahr 1951./ Gott lasse sie in ewiger Ruhe ruhen/ Tu leżą żołnierze z czasu II wojny światowej/ Symboliczne groby zostały zniwelowane w 1951.”

W okresie I wojny światowej na założonym wówczas cmentarzu wojennym pochowano tu 44 żołnierzy z armii austro-węgierskiej, 9 z armii niemieckiej i 236 z armii rosyjskiej. W 1945 r. i latach późniejszych spoczęły tu szczątki 12 żołnierzy Armii Czerwonej (2 w 1945 r., 8 ekshumowanych w 1947 r. z miejscowości: Dąbrowa-Bagienica, Otfinów, Wietrzychowice, Zalipie, 2 ekshumowanych w 1968 r. z miejscowości Smęgorzów). Na cmentarzu spoczęły również szczątki 18 żołnierzy armii niemieckich poległych w okresie II wojny światowej.
  • Archiwum Narodowe w Krakowie, Wojskowy Urząd Opieki nad Grobami Wojennymi Okręgu Korpusu nr V w Krakowie, GW 37 s. 35-41, 243-301, GW 62 s. 65.
  • Archiwum Narodowe w Krakowie, ZPGKiM-KR 3.
  • R. Broch, H. Hauptmann, Zachodniogalicyjskie groby bohaterów z lat wojny światowej 1914–1915, przeł. J. Sznytka, Tarnów 1993, s. 292.
  • S. Czerpak, T. Wroński, Upamiętnione miejsca walk i męczeństwa w Krakowie i województwie krakowskim 1939–1945, s. 95.
  • J. Drogomir, Polegli w Galicji Zachodniej 1914-1915 (1918): wykazy poległych i zmarłych pochowanych na 400 cmentarzach wojskowych w Galicji Zachodniej, T. 2, Tarnów 2002, s. 439-442.
  • O. Duda, Cmentarze I wojny światowej w Galicji Zachodniej 1914-1918, Warszawa 1995, s. 278-279.
  • R. Frodyma, Galicyjskie cmentarze wojenne. Przewodnik, T. 2, Pruszków 1997, s. 115-117.
  • R. Frodyma, Cmentarze wojenne z I wojny światowej na ziemi tarnowskiej, Krosno 2006, 362-365.
  • Nekropolia radzieckie w Polsce południowej, pod red. A. Pilcha, Kraków 1976, s. 192.
  • Przewodnik po upamiętnionych miejscach walk i męczeństwa. Lata wojny 1939–1945, red. Cz. Czubryt-Borkowski, Warszawa 1988, s. 733.
фамилия Имя звание Принадлежность (касается принадлежности к вооружённому формированию)  
PANAMARCZYK ANDREJ ANDREJEWICZ GEFREITER Русская армия
CZUNIAKOW IWAN IWANOWICZ INFANTERIST Русская армия
BYKOW PETER IGNATIEWICZ UNTEROFFIZIER Русская армия
ARCHIPOW GRIGORIJ MICHAJLEW INFANTERIST Русская армия
DROFA IWAN LUKOWICZ RESERVIST INFANTERIST Русская армия
KOLISNIK GIERASYM MAKAROWICZ TRAINSOLDAT Русская армия
MAZOW WASILIJ ROMANOWICZ INFANTERIST Русская армия
KEZIN SIEMON GERASYMOWICZ RESERVIST INFANTERIST Русская армия
PIWOWAR FIODOR UNTEROFFIZIER Русская армия
KABAJEW ALEKSIEJ PETROWICZ RESERVIST INFANTERIST Русская армия
IRNIS LUDWIG ARTILLERIST Русская армия
PREWUCHIN ALEKSANDER ZINARCZEWICZ INFANTERIST Русская армия
DZIADENKA NASARIJ LEONTIEWICZ LANDSTURMMANN INFANTERIST Русская армия
KRAWCZENKO TIMOFIEJ INFANTERIST Русская армия
ROMANOW SPIRIDON UNTEROFFIZIER Русская армия
ŁOSIEW TEODOR GEFREITER Русская армия
CZUB ANTON NIKIFOROWICZ INFANTERIST Русская армия
GELEMSZIN ABDULSAK INFANTERIST Русская армия
PEWKOWSKI STANISLAUS JOSIVICZ INFANTERIST Русская армия
CHORKO FIODOR GRIGORIJ BOMBARDIER Русская армия
LESZINKO IWAN SAWICZ GEFREITER Русская армия
OCZARENKO PETER IWANOWICZ LANDSTURMMANN INFANTERIST Русская армия
ZUK IWAN PAWŁOWICZ PONTON. Русская армия
CHUDOTIENKO AKIM INFANTERIST Русская армия
JACHOWIN DIMITRIJ STEFAN UNTEROFFIZIER Русская армия
USACZ TEODOSI INFANTERIST Русская армия
BOCHDANOWICZ PETER JEMELJANOWICZ UNTEROFFIZIER Русская армия
FILIN STEFAN INFANTERIST Русская армия
MISIURA JUSTIN INFANTERIST Русская армия
CHAPCZENKO STEFAN KIRYŁOW INFANTERIST Русская армия
PETRUK MICHAIŁ ALEKSANDROWICZ INFANTERIST Русская армия
PAROBCZENKO ANDREJ INFANTERIST Русская армия
MOJSIENKO ALEXANDER INFANTERIST Русская армия
ANTONIENKO KIMONTIJ JAKIMOW RESERVIST INFANTERIST Русская армия
PISONKIJ WASILIJ PIMONOW RESERVIST INFANTERIST Русская армия
ŁOBAZA IWAN SIEMIONOWICZ TRAINSOLDAT Русская армия
SANIAKOWICZ MAKARIJ KIRIŁOW SAPPEUR Русская армия
NOSOW JAKOB IWANOWICZ INFANTERIST Русская армия
KARGINOW FIODOR PROKOFIJ RESERVIST INFANTERIST Русская армия
GLIBA GRIGORIJ ROMANOWICZ INFANTERIST Русская армия
TRISZENKO POLAP INFANTERIST Русская армия
TKACZ ONUFRIJ IWANOWICZ INFANTERIST Русская армия
NOWIKOW IWAN INFANTERIST Русская армия
DRAGON GRIGORIJ DIMITRJEW UNTEROFFIZIER Русская армия
SZEWCZENKO IWAN INFANTERIST Русская армия
KALINICZENKO PAUL GEFREITER Русская армия
SURUPOW ANDREJ INFANTERIST Русская армия
WOROBJOW SIERGIEJ INFANTERIST Русская армия
NICHOROSZKO NIKIFOR INFANTERIST Русская армия
MAŃKO WASILJEWICZ UNTEROFFIZIER Русская армия
JEDLIŃSKI FELIKS JOSEF INFANTERIST Русская армия
PAWJUK KONDRAT INFANTERIST Русская армия
AKSANOW SERGIEJ INFANTERIST Русская армия
NIKOŁAJEW LAWRENTIJ INFANTERIST Русская армия
SZCZEPCZUK ONUFRIJ RESERVIST INFANTERIST Русская армия
FROŁOW GRIGORIJ GEFREITER Русская армия
MATWIJEW ALEKSANDER UNTEROFFIZIER Русская армия
WOŁOSZYN NIKOLAJ INFANTERIST Русская армия
KUSMIRIK GRIGORIJ INFANTERIST Русская армия
MIRONCZENKO NIKIFOR GRIGORIEWICZ UNTEROFFIZIER Русская армия
LAMPO GEORGIJ FÄHNRICH Русская армия
POPOW INFANTERIST Русская армия
FEDORJENKO FILIP UNTEROFFIZIER Русская армия
BAG WAWRINCE INFANTERIST Русская армия
CYMBALUK SERGIEJ INFANTERIST Русская армия
BIRJOZA PETER INFANTERIST Русская армия
PAZDERNIKOW JEWSTAFIJ INFANTERIST Русская армия
RATOW TEODOR TICHANOWICZ INFANTERIST Русская армия
KALITA NIKOLAJ LANDSTURMMANN INFANTERIST Русская армия
CZERNAVCEN IWAN FEDOROWICZ HUSAR Русская армия
CZERNIENKO GRIGORIJ FILIPOWICZ INFANTERIST Русская армия
ZIZEBKO IWAN FEDOROWICZ RESERVIST INFANTERIST Русская армия
NIKOŁAJCZUK ANDREJ LANDSTURMMANN INFANTERIST Русская армия
KONDRATIENKO TEODOR TELEFONIST Русская армия
MORGUN IWAN STEPANOWICZ RESERVIST INFANTERIST Русская армия
WOŁOCHIN GAWRIŁ PROCHOROWICZ FÄHNRICH Русская армия
DEMJANCZUK NIKITA GEFREITER Русская армия
SZMAGUN SYLWESTER ARTILLERIST Русская армия
KLIMOW IWAN INFANTERIST Русская армия
WISJURA SAWIEL SERGIEJEWICZ RESERVIST INFANTERIST Русская армия
CHOWROSKIJ RESERVIST INFANTERIST Русская армия
ANTIKOW NIKITA KANONIER Русская армия
WERIGIN GEORGIJ UNTEROFFIZIER Русская армия
ZAŻYGAJEW ALEKSANDER NIEFIDOW INFANTERIST Русская армия
WORONIUK ANTON IWANOWICZ INFANTERIST Русская армия
BOGATIROJOW ANDREJ INFANTERIST Русская армия
GUMIENIUK FIEDOR AMISIJEW INFANTERIST Русская армия
SASICKIJ ALEKSANDER INFANTERIST Русская армия
SIMOROW FEDOR INFANTERIST Русская армия
KOSMARUK PETER INFANTERIST Русская армия
WOŁKOW MATIJ KARPOWICZ INFANTERIST Русская армия
TROFIJMOW Русская армия
BUŁACZEK GEORGIJ FERDYNANDOWICZ FREIWILLIGER Русская армия
NIESTIURCZUK JEMELJAN Русская армия
ABUCHOW PETER TEOFANOWICZ Русская армия
BUCINKOWICZ IWAN Русская армия
BEZPAŁKO PAUL Русская армия
GAKAŁOW IZYDOR IWANOWICZ ARZT Русская армия
IWANOWICZ ANDREJ HILFSARTZT Русская армия
TIMOSZENKO JEWTCHNIJ IWANOW INFANTERIST Русская армия
RUMKOW MAKSIM WASILJEW INFANTERIST Русская армия
MICHNO JAKOW IWANOWICZ GEFREITER Русская армия
KOŻEWNIKOW ALEKSIEJ ALEKSANDROWICZ INFANTERIST Русская армия
POROCHIN SYLWESTER IWANOW INFANTERIST Русская армия
WALIKOW WASILIJ INFANTERIST Русская армия
ZGIBARZA MOSTILOW IWANOW INFANTERIST Русская армия
SACH IWAN GRIGORIJEW INFANTERIST Русская армия
JECHŁAKOW TEODOSIEW INFANTERIST Русская армия
PIZZIK INFANTERIST Русская армия
SZERIMET NIKITA KARPOW INFANTERIST Русская армия
KWITTA JULIUS RESERVIST GEFREITER TITULAR KORPORAL Австро-венгерская армия
STEDLIK MARTIN LANDSTURMMANN INFANTERIST Немецкая армия
MÜCHER WILHELM RESERVIST Немецкая армия
MALONEK KARL WEHRMANN Немецкая армия
DROSTE JOSEF RESERVIST Немецкая армия
HARTL JOHANN INFANTERIST Австро-венгерская армия
SMETANA WILHELM Австро-венгерская армия
BÖHM JOHANN LANDSTURMMANN INFANTERIST Австро-венгерская армия
CZESAK ADALBERT LANDSTURMMANN INFANTERIST Австро-венгерская армия
KOTLIK FRANZ LANDSTURMMANN INFANTERIST Австро-венгерская армия
KOŻUCH FRANZ LANDSTURMMANN INFANTERIST Австро-венгерская армия
POSPIECH JOSEF LANDSTURMMANN INFANTERIST Австро-венгерская армия
SCHÖN FRANZ LANDSTURMMANN INFANTERIST Австро-венгерская армия
SZKUCIK FRANZ LANDSTURMMANN INFANTERIST Австро-венгерская армия
ZEHNGUT JOSEF LANDSTURMMANN INFANTERIST Австро-венгерская армия
ILYES [HYES] JOSEF ZUGSFÜHRER Австро-венгерская армия
BIRÖ FERENC HUSAR Австро-венгерская армия
HAVLAN JOHANN LANDSTURMMANN INFANTERIST Австро-венгерская армия
RUPPRECHT JOHANN LANDSTURMMANN INFANTERIST Австро-венгерская армия
STOURAĆ WALENTIN LANDSTURMMANN INFANTERIST Австро-венгерская армия
DUFEK JOHANN LANDSTURMMANN INFANTERIST Австро-венгерская армия
STAFFL ANTON LANDSTURMMANN INFANTERIST Австро-венгерская армия
WEIGL JAKOB LANDSTURMMANN INFANTERIST Австро-венгерская армия
KANZE ALFRED ERSATZ RESERVIST Немецкая армия
KONEČNY GOTTLIEB INFANTERIST Австро-венгерская армия
JAKOBS JOHANN GEFREITER Немецкая армия
MAREK MARIUS MUSKETIER Немецкая армия
BRUNNER JOSEF LANDSTURMMANN INFANTERIST Немецкая армия
LENZ LORENZ GEFREITER Немецкая армия
GRON ANTON LANDSTURMMANN INFANTERIST Австро-венгерская армия
VALENTIĆ MILK LANDSTURMMANN JÄGER Австро-венгерская армия
LINHSEN HEINRICH ERSATZ RESERVIST Немецкая армия
BIER FRANZ LANDSTURMMAN INFANTERIST Австро-венгерская армия
SELBICZ JOSEF JOHANN Австро-венгерская армия
SCHALAJ ERNÖ Австро-венгерская армия
WENZELKO JOHANN Австро-венгерская армия
KIRÁLY EMMERICH KORPORAL Австро-венгерская армия
KWACHTIES NIKOLAUS Австро-венгерская армия
KOLMISZIN DMITRIJ LEJTNANT Красная армия
LEBIEDEW LEONID STARSZYJ SIERŻANT Красная армия
SASZKO [SZASZKO] IGOR IWANOWICZ Красная армия
SUSZCZICHIN [SUNNICHIN] IWAN PIETROWICZ LOTNIK LEJTNANT Красная армия
Имя фамилия звание Принадлежность (касается принадлежности к вооружённому формированию) Количество
Австро-венгерская армия 14
Русская армия 127
Красная армия 8
Немецкая армия 18