War graves
in Małopolska
1213020-001
78
54
Główny element urządzenia mogiły stanowi ustawiony na prostokątnym podeście pomnik z piaskowca w formie ściętego ostrosłupa, zwieńczonego figurą orła w koronie. W narożach podestu znajdują się ozdobne betonowe kwietniki. Na frontowej ścianie pomnika znajduje się tablica z ciemnego kamienia, na której wyryty jest krzyż maltański ze słowami „NA POLU CHWAŁY” oraz tarczą na skrzyżowaniu ramion z wyobrażeniem orła. Na tablicy znajduje się napis: „POLEGŁYM/ W DNIACH 4 i 5.09 W RAJSKU/ ŻOŁNIERZOM-BOHATEROM/ O WOLNOŚĆ OJCZYZNY W WALCE/ Z NAJEŹCĄ HITLEROWSKIM/ W 1939 R.”
Poniżej wyryte są w dwóch kolumnach nazwiska pochowanych:
– kolumna I: „BARAN ZYGMUNT, STRZ.16 PP/ BERNACKI FELIKS, STRZ. 16 PP/ BIELCZYK JÓZEF, STRZ. 16 PP/ BIGAJ PIOTR, UR. 1915 R. STRZ. 16 PP/ BRENNER MOJŻESZ, UR. 1915 R. STRZ. 20 PP/ CHWAŁA LEOPOLD, STRZ. 16 PP/ CHWESZCZUK TEOFIL, STRZ. 16 PP/ CIEŚLAK MICHAŁ, STRZ. 16 PP/ CZEPKOWICZ LUDIWK, STRZ. 16 PP/ ĆWIARTKA vel ĆWIERTKA JÓZEF, STRZ. 16 PP/ DEJ FRANCISZEK, UR. 1909 R. STRZ. 16 PP/ DUDEK ANDRZEJ, ST. STRZ. 16 PP/ GACEK vel GECEK, ST. STRZ. 16 PP/ GIERACKI PIOTR, STRZ. 16 PP/ GOLOFIT WACŁAW, STRZ. 16 PP/ KMAK WŁADYSŁAW, STRZ. 16 PP/ KOWALIK WŁADYSŁAW, KPR. 16 PP/ KOWALSKI BRONISŁAW, STRZ. 16 PP/ KROK WŁADYSŁAW, STRZ. 16 PP/ LEPIARCZYK JAN, UR. 1913 R. STRZ. 16 PP/ LIMANOWSKI JÓZEF, UR. 15.11.1915 R. STRZ. 16 PP/ ŁAŚ PIOTR, STRZ. 16 PP/ MICHNA STANISŁAW, UR. 1913 R. STRZ. 75 PP/ MIŚKA vel MISZKA JAN, STRZ./ MOLIN, ST. STRZ. 16 PP/ MOSLER TADEUSZ, UR. 1918 R. STRZ. 20 PP/ MUTWIL ROMAN, UR. 1915 R. STRZ. 20 PP/ MUTWIL ROMAN UR. 1915 R. STRZ. 16 PP/ NAWROT JÓZEF STRZ. 16 PP/”
– kolumna II: „NIZIŃSKI, STRZ. 16 PP/ PADLEWICZ vel PANKIEWICZ, UR. 1914 R. STRZ. 16 PP/ PODLASEK SZCZEPAN, SZER. 1 PP KOP/ PRZYBYŁA ZYFGRYD, STRZ. 16 PP/ SAJDEZA TADEUSZ, UR. 1914 R. STRZ. 16 PP/ SALACHA BRONISŁAW, UR. 1917 R. STRZ./ SIUDUŁ MIECZYSŁAW WILHELM STRZ. 16 PP/ STANKIEWICZ MARIAN, STRZ. 20 PP/ STANOCH MICHAŁ, STRZ 16 PP/ STAWORZ JAN, STRZ. 16 PP/ STEPANIUK TEODOR UR. 1916 R./ STOLARCZYK MICHAŁ OFICER/ STRUMYK … STRZ. 16 pp/ SULA MARCIN, UR. 1915 R. STRZ. 16 PP/ SZWEDA vel SCHWEDA ALFONS UR. 1915/ SZYMSKI TADEUSZ, STRZ. 20 PP/ SZUMANOWSKI JÓZEF, STRZ. 16 PP/ TKUCZYK WŁADYSŁAW, STRZ. 16 PP/ TUMAN STANISŁAW UR. 1909 R. 16 PP/ WALTER KAZIMIERZ, STRZ. 20 PP/ WĘGIELNIK DAWID, UR. 1914 R. STRZ. 20 PP/ WĘGRZYN JÓZEF, UR. 1913 R. STRZ. 16 PP/ WIŚNIEWSKI TADEUSZ UR. 10.05.1914 R. STRZ. 16 PP/ WITOWSKI WŁADYSŁAW FRANCISZEK STRZ. 16 PP/ WYROBA JAN, UR. 1911 R. STRZ 16 PP/ ZEMGA GRZEGORZ UR. 1917 R. STRZ./ 24 NIEZNANI”.
Poniżej znajduje się dalszy ciąg inskrypcji:
„NAZWISKA OSÓB, KTÓRYCH ZWŁOKI ZABRAŁA RODZINA/ ELKIN IGNACY STRZ. †4.09.1939 R./ REIMSCHUSSEL ZYGMUNT, UR 28.09.1907 R. PPOR 203 PP/ MIESZKAŃCY BRZESZCZ 1962 R.”

Otoczenie pomnika stanowi skwer wydzielony ogrodzeniem ze słupków połączonych żelaznym łańcuchem. Dojście do pomnika jest wyłożone kostką.

W dniach 4-5 września w okolicach Brzeszcz i Rajska poległo ok. 80 żołnierzy Wojska Polskiego. Zwłoki pierwotnie pochowane w m. Rajsko ekshumowano w 1942 r. i pochowano na cmentarzu w Brzeszczach.
  • S. Czerpak, T. Wroński, Upamiętnione miejsca walk i męczeństwa w Krakowie i województwie krakowskim 1939–1945, Kraków 1972, s. 221.
  • J. Kantyka, Upamiętnione miejsca walk o wyzwolenie społeczne i narodowe wyzwolenie w województwie katowickim, Katowice 1986, s. 253.
  • Księga pochowanych żołnierzy polskich poległych w II wojnie światowej, T. 1, Żołnierze września, A-M, Pruszków 1993.
  • Księga pochowanych żołnierzy polskich poległych w II wojnie światowej, T. 1, Żołnierze września, N-Z, Pruszków 1993.
  • Przewodnik po upamiętnionych miejscach walk i męczeństwa. Lata. wojny 1939-1945, red. Cz. Czubryt-Borkowski, Warszawa 1988, red. Cz. Czubryt-Borkowski i in., Warszawa 1988, s. 296-297.
Surname Forename Rank Military formation  
BARAN ZYGMUNT STRZELEC Polish Army
BERNACKI FELIKS STRZELEC Polish Army
BIELCZYK JÓZEF STRZELEC Polish Army
BIGAJ PIOTR STRZELEC Polish Army
BRENNER MOJŻESZ STRZELEC Polish Army
CHWAŁA LEOPOLD STRZELEC Polish Army
CHWESZCZUK TEOFIL STRZELEC Polish Army
CIEŚLAK MICHAŁ STRZELEC Polish Army
CZEPKOWICZ LUDWIK STRZELEC Polish Army
ĆWIARTKA VEL ĆWIERTKA JÓZEF STRZELEC Polish Army
DEJ FRANCISZEK STRZELEC Polish Army
DUDEK ANDRZEJ STARSZY STRZELEC Polish Army
GACEK VEL GECEK STARSZY STRZELEC Polish Army
GIERACKI PIOTR STRZELEC Polish Army
GOLOFIT WACŁAW STRZELEC Polish Army
KMAK WŁADYSŁAW STRZELEC Polish Army
KOWALIK WŁADYSŁAW KAPRAL Polish Army
KOWALSKI BRONISŁAW STRZELEC Polish Army
KROK WŁADYSŁAW STRZELEC Polish Army
LEPIARCZYK JAN STRZELEC Polish Army
LIMANOWSKI JÓZEF STRZELEC Polish Army
ŁAŚ PIOTR STRZELEC Polish Army
MICHNA STANISŁAW STRZELEC Polish Army
MIŚKA VEL MISZKA JAN STRZELEC Polish Army
MOLIN STARSZY STRZELEC Polish Army
MOSLER TADEUSZ STRZELEC Polish Army
MUTWIL ROMAN STRZELEC Polish Army
NAWROT JÓZEF STRZELEC Polish Army
NIZIŃSKI STRZELEC Polish Army
PAULEWICZ VEL PANKIEWICZ STRZELEC Polish Army
PODLASEK SZCZEPAN SZEREGOWY Polish Army
PRZYBYŁA ZYGFRYD STRZELEC Polish Army
SAJDEZA TADEUSZ STRZELEC Polish Army
SALACHA BRONISŁAW STRZELEC Polish Army
SIUDUŁ MIECZYSŁAW WILHELM STRZELEC Polish Army
STANKIEWICZ MARIAN STRZELEC Polish Army
STANUCH MICHAŁ STRZELEC Polish Army
STAWORZ JAN STRZELEC Polish Army
STEPANIUK TEODOR Polish Army
STOLARCZYK MICHAŁ OFICER Polish Army
STRUMYK STRZELEC Polish Army
SULA MARCIN STRZELEC Polish Army
SZWEDA VEL SCHWEDA ALFONS Polish Army
SZYMSKI TADEUSZ STRZELEC Polish Army
SZUMANOWSKI JÓZEF STRZELEC Polish Army
TKUCZYK WŁADYSŁAW STRZELEC Polish Army
TUMAN STANISŁAW STRZELEC Polish Army
WALTER KAZIMIERZ STRZELEC Polish Army
WĘGIELNIK DAWID STRZELEC Polish Army
WĘGRZYN JÓZEF STRZELEC Polish Army
WIŚNIEWSKI TADEUSZ STRZELEC Polish Army
WITOWSKI [FRANCISZEK] WŁADYSŁAW STRZELEC Polish Army
WYROBA JAN STRZELEC Polish Army
ZEMGA GRZEGORZ STRZELEC Polish Army
Forename Surname Rank Military formation Number
Polish Army 24