Cmentarz wojenny nr 388 Kraków-Rakowice w obrębie obecnego Cmentarza Rakowickiego składa się z dwóch, niepołączonych ze sobą zespołów kwater, z których jeden jest zlokalizowany przy południowym ogrodzeniu cmentarza (usytuowanego wzdłuż ul. Żelaznej), a drugi w pobliżu budynku tzw. Rogatki Warszawskiej.
Część zlokalizowana przy murze południowym obejmuje kwaterę XXIII oraz zespół kwater (pasy 50, 50a, 50b, 51, pasy kwater V, XI, XV, XIX) rozciągające się od pomnika-mauzoleum wzdłuż muru na odcinku ok. 300 m. Od cywilnej części Cmentarza Rakowickiego kwaterę wojenną oddzielają otynkowane słupy z betonową nakrywą i cisowy żywopłot, a od strony wschodniej – krótkie odcinki muru z betonową nakrywą z prześwitem na szerokość alejki. Wejścia na obszar kwatery znajdują się na przedłużeniu alejek cywilnej części cmentarza. Głównym elementem urządzenia pasa kwater przy południowym ogrodzeniu jest posadowiony na tarasie kamienny pomnik-mauzoleum. Ma on formę ściany pomnikowej z kamiennych ciosów, zwieńczonej gzymsem z ozdobnym fryzem, nawiązującej kształtem do egipskiego pylonu. Na taras prowadzą kamienne schody.
W ścianę pomnikową wmurowana jest kamienna tablica z inskrypcją: „PAMIĘCI POLEGŁYCH/ W WOJNIE ŚWIATOWEJ/ 1914 – 1918”. Pod pomnikiem znajdują się krypty, zaprojektowane na miejsce pochówku wyższych oficerów armii austro-węgierskiej.
W pasie 50a wśród grobów żołnierzy Legionów Polskich usytuowana jest kompozycja pomnikowa. Jej tło stanowi podwyższony odcinek muru ogrodzeniowego flankowany filarami, na których umieszczone są rzeźby przedstawiające orły. Na murze pomiędzy filarami wyryty jest krzyż łaciński. Kompozycję uzupełnia wolnostojący dwusegmentowy postument z rzeźbą „czwórki legionowej”. Na frontowej ścianie górnego segmentu znajduje się tablica z ciemnego marmuru z napisem: „Z TRUDU NASZEGO/ POLSKA/ POWSTAŁA BY ŻYC”. Na ścianach bocznych dolnego segmentu zamontowane są tablice z inskrypcjami:
– „WALCZYLI OFIARNIE/ ODDAJĄC/ ŻYCIE OJCZYŹNIE”,
– „SŁUŻYLIŚMY WIERNIE/ BOGU i OJCZYŹNIE/ 1914–1918”.
Na frontowej ścianie dolnego segmentu znajduje się płaskorzeźba przedstawiająca orła (o formie emblematu z czapek członków Związku Strzeleckiego) oraz napis „ŻOŁNIERZOM/ LEGJONÓW POLSKICH/ 1914 1918”. Całość dopełniają kamienne kule: cztery usytuowane na wyższym postumencie i dwie na jego betonowej podstawie. Część pasów mogił ujęta jest kamienne obramowania. Kompozycję uzupełniają kamienne ławy na zakończeniu dwóch alejek prowadzących od strony cywilnej części cmentarza.
W kwaterze XXIII akcentem centralnym jest tzw. „pomnik chwały” w formie słupa z piaskowca z umieszczoną w górnej części płaskorzeźbą przedstawiającą antyczny hełm i miecz. Na licu pomnika wyryty jest krzyż łaciński i inskrypcja: „PAMIĘCI TYCH, KTÓRZY OFIARNIE ZŁOŻYLI ŻYCIE W OBRONIE OJCZYZNY W WALKACH 1914-1920”. Niżej na pomniku umieszczona jest tablica z napisem: „PAMIĘCI/ JAKÓBA – WŁOSTOWIEC/ GĄSIECKIEGO/ GENERAŁA DYWIZJI/ KAWALERU ORDERU V.M. KRZYŻA/ ZŁOTEGO KRZYŻA ZASŁ. I INNYCH/ DŁUGOLETNIEGO ZASŁUŻONEGO/ PREZESA WOJEWÓDZKIEGO/ TOWARZYSTWA OPIEKI NAD GROBAMI/ BOHATERÓW/ ZMARŁEGO DNIA 2.V.1933”.
W obrębie kwatery XXIII znajdował się nagrobek z ciemnego kamienia z odwzorowaniem flagi tureckiej i napisem w języku polskim i tureckim „PAMIĘCI/ŻOŁNIERZY TURECKICH/ POLEGŁYCH NA FRONCIE/GALICYJSKIM W LATACH/ 1916 – 1917”. W 2022 r. został zastąpiony obeliskiem z czarnego granitu na postumencie, na którym widnieją inskrypcje:
„PAMIĘCI ŻOŁNIERZY XV KORPUSU/ ARMII IMPERIUM OSMAKISKIEGO/ WALCZĄCYCH W CZASIE I WOJNY ŚWIATOWEJ/ NA FRONCIE WSCHGDNIOGALICYJSKIM,/ ZMARŁYCH W SZPITALACH KRAKOWSKICH/ PPOR. MEHMED ISMAIL HAKKI. LAT 22. ZM. 6 PAIDZIERNIKA 1916/ ST.SZER. HÜSEYIN RASlF, ZM. 12 WRZEŚNIA 1916/ ST.SZER. RAŞiD MEHMED, ZM. 16 PAŹDZIERNIKA 1916/ SZER. OSMAN ISMAlL IDlLBEY, ZM. 11 WRZEŚNIA 1916 / SZER. AHMED ABDURRAHMAN. LAT 23. ZM. 24 WRZEŚNIA 1916/ SZER. AHMEDOĞLU AHMED. LAT 32. ZM. 8 MARCA1917/ SZER. MUSTAFAOGLU AHMET. LAT 25. ZM. 5 LIPCA1917 / SZER. ABDULOĞLU MUSTAFA. LAT 19. ZM. 18 SIERPNIA 1917/ SZER. MEHMEDOĞLU OMER. LAT 26, ZM. 20 WRZEŚNIA 1917/ SZER. NAZIMOĞLU ISMAIL. LAT 46. ZM. 17 SIERPNIA 1918 / ORAZ PAMIĘCI ŻOŁNIERZY OSMAŃSKICH / WALCZACYCH NA INNYCH FRONTACH I WOJNY SWIATOWEJ/ ZMARŁYCH W KRAKOWIE/ KPR. ALl OSMAN. ZM. 27 MAJA 1919 / ST.SZER. ISMAIL HASAN {„RÓŻA"). ZM. 14 KWIETNIA1919/ SZER. YUSUF ŞABAN BEKlR. ZM. 28 WRZESNIA 1919/ CZEŚĆ ICH PAMIĘCI”
„UPAMIĘTNIENI TU OFICEROWIE,/ PODOFICEROWIE I ŻOŁNIERZE/ IMPERIUM OSMANSKIEGO SPOCZYWAJĄ/ ST. SZER. HÜSEYIN RASlF ORAZ SZER. OSMAN ISMAlL IDlLBEY/ W KWATERZE XXIII./ PPOR. MEHMED ISMAlL HAKKI. ST. SZER. ISMAIL HASAN („RÓŻA''). ST. SZER. RAŞlD MEHMED./ SZER. AHMED ABDURRAHMAN. SZER. AHMED0ĞLU AHMED./ SZER. MUSTAFAOĞLU AHMET./ SZER. ABDULOĞLU MUSTAFA. SZER. MEHMEDOĞLU OMER./ SZER. NAZIMOĞLU ISMAlL/ ORAZ SZER. YUSUF ŞABAN BEKlR/ W KWATERZE XXVI, / KPR. ALl OSMAN/ W KWATERZE XXVIII”
W kwaterze występują nagrobki z pierwszej wojny światowej w formie:
– żeliwnych ażurowych krzyży dwuramiennych i łacińskich (w wersjach z datą „1915” i bez daty),
– żeliwnych krzyży z tarczą na skrzyżowaniu ramion,
– krzyży łacińskich kutych (z płaskownika),
– kamiennych tablic na murze ogrodzeniowym ujętych w betonowe obramowania zwieńczone profilowanym gzymsem,
– betonowych obramowań z wysokim ściętym pulpitowo prostopadłościanem z inskrypcją,
– betonowych obramowań z niskim ściętym pulpitowo prostopadłościanem z inskrypcją,
– dużych kamiennych stel w formie portyku zwieńczonych małym krzyżem łącińskim na kamiennych kulach, dużych kamiennych stel w formie portyku z napisem „POLEGŁYM 1914–1920/ CZEŚĆ” (odnowione w 2023 r.),
– prostokątnych, zakończonych dwuspadowo kamiennych steli z przerwanym na środku gzymsem oraz i napisem „POLEGŁYM/ 1914 – 1920/ CZEŚĆ”,
– betonowego obramowania i krzyża maltańskiego na grobie żołnierza armii niemieckiej.
W obrębie kwatery XXIII na uwagę zasługuje nagrobek ochotnika jednorocznego Alfreda Wintera w formie wysokiej steli z motywem rzeźbiarskim wieńca i wojskowej czapki, z wmurowaną tablicą z ciemnego marmuru, na której widnieje inskrypcja: „HIER + ruhet / unser innigst geliebter Sohn und Bruder / ALFRED WINTER / Einj. Freiw. Geb. 10/XII 1892 / + den Heldentodt 25.IX 1914 / tief betrauert von seinen Lieben.”
W kwaterze XXIII wśród cywilnych grobów, poza obszarem otoczonym cisowym żywopłotem, usytuowane są nagrobki:
– porucznika Petera von Petrovits w formie obramowania z kamiennym obeliskiem u wezgłowia,
– Vaclava Petra w formie kamiennej zakończonej dwuspadowo steli z płaskorzeźbą świętego Wacława na koniu oraz inskrypcją w języku czeskim,
– szeregowca Józefa Kunstmana w formie kamiennego postumentu z tablicą.
Zdecydowana większość pochówków w południowym zespole kwater pochodzi z lat 1914–1916. Wśród pochowanych w tej części cmentarza znajdują się żołnierze Legionów Polskich, armii austro-węgierskiej, rosyjskiej, niemieckiej. Po zakończeniu I wojny światowej grzebano tu także oficerów Wojska Polskiego oraz rosyjskiego korpusu gen. Nikołaja Bredowa internowanych w marcu 1920 r. Na ok. 6700 żołnierzy pochowanych na terenie Cmentarza Rakowickiego w okresie od sierpnia 1914 do końca 1918 r., w południowym zespole kwater spoczęło ok. 3800 żołnierzy.
Prace związane z urządzeniem cmentarza wojennego prowadzone były przez Wydział Grobów Wojennych przy dowództwie Twierdzy, a po jej rozwiązaniu z końcem 1917 r. przez Wydział Grobów Wojennych przy C. i K. Komendanturze Wojskowej w Krakowie. Do końca wojny wykonane zostały filary oddzielające kwatery wojenne od cywilnej części cmentarza, kamienne ławy i odcinek muru od strony wschodniej. Do tego czasu nie została zakończona budowa pomnika-mauzoleum, projektu por. Karla Korschanna, zgodnie z którym na tarasie miała stanąć kompozycja rzeźbiarska.
Prace związane z wykończeniem pomnika zostały wykonane po listopadzie 1920 r. i ograniczyły się do zamontowania kamiennego fryzu i tablicy pamiątkowej. W późniejszych latach na grobach legionistów i oficerów armii austro-węgierskiej Polskie Towarzystwo Opieki na Grobami Bohaterów ufundowało betonowe nagrobki.
Pomnik na kwaterze legionistów wykonany został w 1927 r. według projektu Władysława Boratyńskiego z rzeźbą nawiązującą do pomnika „czwórki legionowej” autorstwa Jana Raszki. W 1930 r. w kwaterze XXIII powstał pomnik ufundowany przez Polskie Towarzystwo Opieki nad Grobami Bohaterów. W 1990 r. w kwaterze legionistów pochowano szczątki gen. Bolesława Wieniawy-Długoszowskiego (1881-1942).
W dniu 30 czerwca 2022 r. odsłonięty został pomnik gen. dyw. Bolesława Wieniawy-Długoszowskiego. W 2023 r. wykonano żeliwne krzyże na betonowych cokołach z tabliczkami przy murze cmentarza na odcinku od kamiennej ławy do pomnika-mauzoleum.
