Groby Wojenne
Na terenie małopolski
1263010-009
56
52
Mogiła otoczona jest krawężnikiem i wyłożona kostką bazaltową. Na wybrzuszeniu w środkowej części mogiły znajduje się motyw krzyża. W narożniku mogiły od strony alejki umieszczona jest prostokątna kamienna płyta z nazwiskami pochowanych oraz cytatem z Księgi Rodzaju: „I RZEKŁ: CÓŻEŚ UCZYNIŁ? GŁOS KRWI BRATA TWEGO WOŁA KU MNIE Z ZIEMI! GEN. 4.10.” W innym narożniku mogiły znajduje się piaskowcowa płyta z krzyżem łacińskim oraz napisem: „TU SPOCZYWA/ KAROL KOTARSKI/ W 54 roku życia swego/ d. 20 Lutego 1846./ Pozostała Rodzina i Dzieci/ Najlepszemu Ojcu”. Na słupku przy mogile umieszczona jest metalowa tabliczka informacyjna z napisem: „Mogiła Ofiar Rabacji/w roku 1846/ Dotychczas znane są na pewno tylko 44 nazwiska ofiar/ pochowanych tutaj/ Jednak wiele zwłok/ nie zostało rozpoznanych/ i ich ogólną liczbę/ określa się na około 100 ciał./ W ówczesnym obwodzie tarnowskim, z wielką ostrożnością, ocenia się liczbę zabitych na około 750, a w całej Galicji 1100/ Ta mogiła jest symbolem/ bohaterstwa wszystkich poległych powstańców/ i hańby austriackiego zaborcy.”

Pochowano tu według różnych źródeł i obliczeń od 56 do 206 pochowanych ofiar rabacji galicyjskiej, w tym powstańców, zabitych w okolicach Tarnowa przez chłopów, inspirowanych przez władze austriackie. Zwłoki pomordowanych i zatrzymanych zwożono do Tarnowa, gdzie urzędnicy mieli wypłacać nagrody pieniężne po 5 złotych reńskich ranne i 10 - za pomordowanego.

Najstarsza lista pochodzi z urzędowego zawierającego zestawienie osób zatrzymanych i zmarłych w kamienicy Kamienobrodzkich oraz wykaz osób, których zwłoki zostały rozpoznane w dniach 21-23 luty 1846 r. Relacje współczesnych wskazują jednak na większą liczbę ofiar, których ciała trafiły do Tarnowa, niż wynikająca z urzędowego wykazu. Z ustaleń B.A. Baczyńskiego, wynika, iż w mogile zbiorowej spoczęły ciała 206 osób.

W latach sześćdziesiątych XIX w. Franciszek Eliaszewicz ufundował dębowy krzyż. W związku z obchodami rocznicy Rabacji zainicjowanymi w 1996 r. przez Społeczny Komitet Opieki nad Starym Cmentarzem w Tarnowie podjęto prace nad nowym, trwałym urządzeniem mogiły w ramach których 17 lutego 1996 r. odsłonięto nową tablicę na mogile. Prace zostały zwieńczone odsłonięciem 29 lipca 1998 r. nowego pomnika.
  • B. A. Baczyński, Mogiła rabacyjna na Cmentarzu Starym w Tarnowie, Tarnów 2017 (uwaga: autor w korespondencji z Małopolskim Urzędem Wojewódzkim sprostował opracowaną listę pochowanych obejmującą 207 osób, informując, że zamieszczony na niej Józef Steiner kasjer z Mędrzechowa przeżył pobyt w kamienicy Kamienobrodzkich w Tarnowie)
  • L. Dębicki, Z dawnych wspomnień 1846-1848, Kraków 1903.
  • ks. F. Kuczek, Rys historyczny Parafii, W paśmie Brzanki. Informator ryglicki, R. 6 (2001), nr 3 (36), s. 8.
  • ks. F. Leśniak, Artystyczne i historyczne zabytki miasta Tarnowa, w: Dzieje miasta Tarnowa, Tarnów 1911, s. 303.
  • Pomniki i miejsca pamięci narodowej. Przewodnik, cz. 1., pod red.: B. Dziduszko, A. Łabno, A. Smagacz, Tarnów 2006, s. 13.
  • M. Sąsiadowicz, E. Stańczyk, B. Sawczyk, Tarnowskie Kalendarium od VIII wieku do 2004 roku, Tarnów 2004, s. 55.
  • A. Sypek, Alejami Starego Cmentarza, Tarnów 2005, s. 113- 115.
Nazwisko Imię Stopień Przynależność  
BARANOWSKI LUDWIK Ofiary rabacji galicyjskiej
CIECZKIEWICZ WOJCIECH Ofiary rabacji galicyjskiej
CHRZASTOWSKI ALEKSANDER Ofiary rabacji galicyjskiej
CHRZASTOWSKI EDWARD Ofiary rabacji galicyjskiej
DULĘBA FRANCISZEK Ofiary rabacji galicyjskiej
FOX WŁADYSŁAW Ofiary rabacji galicyjskiej
GÓRSKI KAZIMIERZ Ofiary rabacji galicyjskiej
IWANIEC WALENTY Ofiary rabacji galicyjskiej
KAMIŃSKI ROMAN Ofiary rabacji galicyjskiej
KLECZKOWSKI FRANCISZEK Ofiary rabacji galicyjskiej
KŁOBUKOWSKI STANISŁAW Ofiary rabacji galicyjskiej
KOTARSKI KAROL Ofiary rabacji galicyjskiej
KUNASZEWSKI JÓZEF Ofiary rabacji galicyjskiej
MROZIŃSKI Ofiary rabacji galicyjskiej
NOWIŃSKI KAZIMIERZ Ofiary rabacji galicyjskiej
ORACZEWSKI STANISŁAW Ofiary rabacji galicyjskiej
PANKOWICZ FRANCISZEK Ofiary rabacji galicyjskiej
POMIANKOWSKI BALTAZAR Ofiary rabacji galicyjskiej
POSOKIEWICZ FRANCISZEK Ofiary rabacji galicyjskiej
PRZETOCKI JULIUSZ Ofiary rabacji galicyjskiej
RÓŻYCKI ALEKSANDER Ofiary rabacji galicyjskiej
RZECHAK WACŁAW Ofiary rabacji galicyjskiej
SMOLIŃSKI IGNACY Ofiary rabacji galicyjskiej
SROCZYŃSKI FERDYNAND Ofiary rabacji galicyjskiej
STECZYŃSKI FRANCISZEK Ofiary rabacji galicyjskiej
SZLOSARCZYK RAFAŁ Ofiary rabacji galicyjskiej
TOMASZEWSKI Ofiary rabacji galicyjskiej
WOLSKA DOMICELLA Ofiary rabacji galicyjskiej
WOJAKOWSKI JÓZEF Ofiary rabacji galicyjskiej
VEYHINGER JÓZEF Ofiary rabacji galicyjskiej
ZAWADZKI LUDWIK Ofiary rabacji galicyjskiej
DEMBIŃSKI ELIASZ Ofiary rabacji galicyjskiej
DZWONKOWSKI IGNACY Ofiary rabacji galicyjskiej
GÓRSKI JAN Ofiary rabacji galicyjskiej
HNATOWSKI LUDWIK Ofiary rabacji galicyjskiej
JAKUBOWSKI FELIKS Ofiary rabacji galicyjskiej
KIMAR MACIEJ Ofiary rabacji galicyjskiej
KONOPKA PROSPER Ofiary rabacji galicyjskiej
KOŻUCH JÓZEF Ofiary rabacji galicyjskiej
LISOWSKI CYPRIAN Ofiary rabacji galicyjskiej
NIEDZIELSKI Ofiary rabacji galicyjskiej
RAMULT JAN Ofiary rabacji galicyjskiej
RÓŻYCKI ROMAN Ofiary rabacji galicyjskiej
SAMULEWICZ JÓZEF Ofiary rabacji galicyjskiej
SOŁTYS WINCENTY Ofiary rabacji galicyjskiej
SROCZYŃSKI MICHAŁ Ofiary rabacji galicyjskiej
SZUMAŃSKI ALBERT Ofiary rabacji galicyjskiej
WAREMSKI Ofiary rabacji galicyjskiej
WOLSKI ONUFRY Ofiary rabacji galicyjskiej
WÓJCICKI MICHAŁ Ofiary rabacji galicyjskiej
ZARĘBSKI MARCIN Ofiary rabacji galicyjskiej
ZIEMIAN WOJCIECH Ofiary rabacji galicyjskiej
Imię Nazwisko Stopień Przynależność Ilość
Ofiary rabacji galicyjskiej 4